Fenol (C₆H₆O veya C₆H₅OH); saf halde, renksiz açık pembe, tatlı, buruk bir kokuya sahip kristalli bir katıdır. Eşanlamlıları arasında karbolik asit, hidroksibenzen, monohidroksibenzen, benzenol, monofenol, fenil hidroksit, fenil alkol, fenik asit, fenilik asit ve fenilik alkol bulunur. Fenol alkol, gliserol, petrol ve daha az oranda suda çözünür.

Fenole maruz kalınması ciltte, gözlerde, burunda, boğazda ve sinir sisteminde tahrişe neden olabilir. Fenole maruz kalmanın bazı semptomları kilo kaybı, halsizlik, bitkinlik, kas ağrıları ve ağrıdır. Şiddetli maruz kalma, karaciğer ve / veya böbrek hasarına, cilt yanıklarına, titremeye, kasılmalara ve seğirmeye neden olabilir. İşçiler fenole maruz kalmaktan zarar görebilir. Hasar seviyesi doza, süreye ve yapılan işe bağlıdır.

Yalnızca fenol buharına maruz kalan kişiler, önemli ikincil kontaminasyon riskleri oluşturmaz. Giysileri veya cildi sıvı fenol ile kirlenmiş kişiler, ikincil olarak personeli doğrudan temasla veya gazdan çıkan buhar yoluyla kirletebilir. Fenol, rahatsız edici derecede tatlı, buruk bir kokuya sahip yanıcı, oldukça aşındırıcı bir kimyasaldır. Saf olduğunda fenol, düşük konsantrasyonlarda (havada 0.05 ppm) kolaylıkla tespit edilebilen tatlı, katran benzeri bir kokuya sahiptir. Fenolün kokusu genellikle tehlikeli konsantrasyonlar için yeterli uyarı sağlar.Fenol, tüm maruziyet yolları tarafından iyi emilir. Herhangi bir yoldan maruz kalma, sistemik etkilere neden olabilir.

Fenol birçok endüstride kullanılmaktadır. Tıpta balgam önleyici, antiseptik ve dezenfektan olarak ve bir dizi ürünün imalatında kullanılır. Fenole maruz kalma riski taşıyan bazı işçi örnekleri aşağıdaki gibidir:

– Petrol endüstrisindeki çalışanlar

– Naylon imal edilen tesislerde çalışanlar

– Epoksi reçineleri üreten tesislerde çalışanlar

– Herbisit üreten bitkilerde çalışanlar

 

 

Feyza YALÇIN

Kimyager

 

KAYNAKLAR:

https://www.cdc.gov/

https://www.atsdr.cdc.gov/