Atık su analizlerinde sıkça karşılaştığımız parametrelerden biri olan iletkenlik, bize suyun ne kadar “yüklü” olduğunu yani içinde ne kadar çözünmüş iyon bulunduğunu gösterir. Bu değer; sudaki tuzlar, mineraller, metaller gibi elektrik ileten maddelerin toplamını ifade eder.

 İletkenlik, bir su örneğinin elektrik akımını iletebilme kapasitesidir. Yüksek iletkenlik, suda bol miktarda çözünmüş iyon (örneğin Na⁺, Cl⁻, SO₄²⁻) olduğunu; düşük iletkenlik ise iyon miktarının az olduğunu gösterir. Bu nedenle iletkenlik değeri, bir suyun “temizliği” ya da “yük taşıma kapasitesi” hakkında önemli ipuçları sunar.

Yüksek İletkenlik Ne Anlama Gelir?

Atık suda iletkenlik değerinin yüksek olması, genellikle suda yüksek miktarda tuz, metal iyonu veya kimyasal bulunduğuna işaret eder. Özellikle endüstriyel atık sularda bu değer doğal olarak yüksek olabilir. Ancak bu durum her zaman olumlu değildir. Biyolojik arıtma sistemleri, belirli bir iletkenlik eşiğinin üzerinde verim kaybı yaşayabilir. Örneğin 3000 µS/cm üzerindeki iletkenlik, mikroorganizmaların yaşama şansını azaltabilir.

Yani iletkenlik yüksekse:

• Kimyasal yük fazladır,
• Endüstriyel bir prosesin sonucu olabilir,
• Biyolojik arıtmayı zorlaştırabilir,
• Alıcı ortamda ekolojik riske neden olabilir.

Düşük İletkenlik Ne Anlama Gelir?

Düşük iletkenlik ise suda az miktarda çözünmüş madde olduğunu gösterir. Bu, suyun saf suya yakın olduğu anlamına gelebilir. İçme suyu, yağmur suyu veya bazı iyi arıtılmış atık sular bu özellikte olabilir. Ancak proses açısından bakıldığında, iletkenliğin çok düşük olması, suyun kimyasal madde almamış olması ya da nötralizasyonun tam sağlanamadığı gibi sorunlara da işaret edebilir.

İletkenliğin Sıcaklık ve pH ile İlişkisi Nasıldır?

İletkenlik sıcaklığa oldukça duyarlıdır. Sıcaklık arttıkça iyonlar daha hızlı hareket eder, bu da ölçülen iletkenlik değerinin artmasına neden olur. Bu nedenle iletkenlik ölçümleri genellikle 25°C’ye düzeltilmiş (normalize edilmiş) şekilde raporlanır.

pH ile doğrudan bir ilişki bulunmasa da, pH seviyesinin çok asidik ya da çok bazik olması bazı iyonların çözünmesini artırabilir ve bu da iletkenliği etkileyebilir. Ayrıca pH düzenlemesi için eklenen asit veya baz kimyasalları da iletkenliği dolaylı olarak artırabilir.

Hangi Durumda Hangi Değer İstenir?

Su Türü	İletkenlik Değeri (µS/cm)	Açıklama
İçme suyu	0 – 250	Düşük iletkenlik, az iyon
Evsel atık su (ham)	500 – 1500	Doğal kaynaklara yakın
Endüstriyel atık su (ham)	1500 – 10.000+	Kimyasal içerik yüksek
Arıtılmış atık su (deşarj suyu)	<2000	Alıcı ortama zarar vermemeli
Soğutma suyu	500 – 2000	Yüksek iletkenlik korozyon riskini artırabilir

İletkenlik, suyun fiziksel ve kimyasal kalitesine dair önemli bilgiler verir. Ancak bu parametre tek başına yeterli değildir. pH, sıcaklık, askıda katı madde ve diğer kimyasal analizlerle birlikte değerlendirilmelidir. Endüstriyel proseslerde ham su kalitesi kadar, deşarj suyunun çevreye etkisi açısından da dikkatle izlenmesi gereken bir göstergedir.

İletkenlik değerinin neden yükseldiği ya da düştüğü sorusuna verilecek yanıt, ancak suyun kaynağı, geçtiği prosesler ve hedeflenen kullanım yerine göre farklılık gösterebilir. Bu yüzden analiz sonuçlarını yorumlarken “tek değer – tek sonuç” yaklaşımından uzak durmak gerekir.

 

 

Feyza SAK

Kimyager

 

KAYNAKLAR

1. https://www.epa.gov
2. https://www.who.int
3. https://haliccevre.com/wp-content/uploads/2017/10/su-kirliligi-kontrolu-yonetmeligi.pdf
4. https://intweb.tse.org.tr/