ASKIDA KATI MADDELER (AKM)
Su kalitesinin izlenmesi hem çevresel sürdürülebilirlik hem de insan sağlığı açısından kritik öneme sahiptir. Bu bağlamda askıda katı madde (AKM) tayini hem deniz sularında hem de atıksularda yapılan çevre analizlerinde en temel parametrelerden biridir. AKM, suyun içinde çözünmeyen, mikron boyutundan milimetre boyutuna kadar değişebilen partiküllerin toplamını ifade eder.
Bu partiküller mineral kökenli olabileceği gibi organik artıklar, mikroorganizmalar, mikroplastikler ve endüstriyel kökenli ince partiküller de olabilir. AKM seviyeleri suyun bulanıklığını, ışık geçirgenliğini, çözünmüş oksijen dengesini ve hatta biyolojik çeşitliliği doğrudan etkiler.
1. Neden Önemli?
- Ekosistem Sağlığı: Yüksek AKM, fotosentetik organizmalara ulaşan ışığı sınırlar ve su altı bitki örtüsünü zayıflatır. Bu durum, balık popülasyonlarını ve besin zincirini olumsuz etkiler.
- Kimyasal Kirlenme: AKM partikülleri ağır metaller, pestisitler veya organik kirleticiler gibi toksik bileşenleri yüzeylerinde adsorbe edebilir. Böylece, kirlilik sadece su kolonunda değil, besin zincirinde de birikim gösterir.
- Halk Sağlığı: Arıtılmamış veya yetersiz arıtılmış AKM içeren sular, patojen mikroorganizmaları taşıyabilir ve içme suyu kaynaklarını tehdit edebilir.
- Alıcı Ortam Etkileri: AKM’nin çökmesiyle nehir, göl veya deniz diplerinde tortu tabakası oluşur. Bu tabaka bentik canlı habitatlarını yok edebilir ve anaerobik koşulların gelişmesine yol açabilir.
Deniz suyunun yüksek tuzluluk ve çözünmüş katı madde içeriği, analizi tatlı sudan farklı kılar. Eğer bu etki kontrol edilmezse, tuz kristalleri filtre üzerinde birikerek AKM değerini olduğundan yüksek gösterebilir.
Çevre Yönetimi Açısından Değerlendirme
- Deniz Suları: AKM izlenmesi, kıyı ekosistemlerinin sürdürülebilirliği için önemlidir. Örneğin, kıyı bölgelerindeki aşırı AKM artışı mercan resifleri ve deniz çayırları gibi hassas habitatları yok edebilir.
- Atıksular: AKM arıtımı, suyun yeniden kullanımında (ör. tarımsal sulama, endüstriyel geri kullanım) kritik öneme sahiptir.
Dolayısıyla, AKM analizleri yalnızca laboratuvar parametresi değil, aynı zamanda çevresel politika ve sürdürülebilirlik açısından da belirleyici bir göstergedir.
Feyza SAK
Kimyager
KAYNAKLAR
- EPA Method 160.2 – Total Suspended Solids (TSS) in Water
- Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 23rd & 24th Editions, APHA-AWWA-WEF
- WHO (2017) – Guidelines for Drinking-water Quality
- Bilgin, A., & Yüceer, M. (2020). Su ve Atıksu Arıtımında Katı Madde Giderimi. Çevre Teknolojileri Dergisi.
- UNEP (2016). Marine Litter and Microplastics: Global Lessons and Research to Inspire Action and Guide Policy Change.