KLOR DİOKSİT GAZI
Klor dioksit oda sıcaklığında yeşilimsi sarı ila turuncu bir gazdır. Havadaki konsantrasyonu %10’ u geçtiğinde patlayıcı özelliği vardır. Suda çözünür ve çözeltiler serin ve karanlıkta tutulursa oldukça kararlıdır. Hoş olmayan bir kokusu vardır. Çok reaktif ve güçlü bir oksitleyici ajandır. Saf klor dioksit karanlıkta kararlıdır ve ışıkta kararsızdır.
Klor dioksit gazına mesleki maruziyet kağıt üretimi ve hamur ağartma endüstrilerinde, hastanelerde sterilize edici ajan olarak kullanımı sırasında, su arıtmada biyosit olarak ve un içinde iyileştirici bir ajan olarak kullanımı esnasında gerçekleşir. Gıda endüstrisinde, özellikle sebze ve meyvelerin dezenfeksiyon ajanı olarak da çok kullanılır. Çünkü geniş pH aralığında bakterisidal etkisi vardır. Bilindiği üzere klor da dezenfeksiyonda çok kullanılan bir kimyasaldır. Klor dioksitin klordan farkı, daha düşük konsantrasyonlarda ve düşük reaksiyon sürelerinde dahi etkili olmasıdır.
Ticari olarak ilk defa kullanımı 1944 yılında olmuştur ve Niagara Şelaleri’ nde tat ve koku sorununu çözmek amaçlı kullanılmıştır. Sonrasında da bu ve benzer amaçlar kullanımı yaygınlaşmıştır. Türkiye’ de tarım uygulamalarında ve seralarda da çok kullanılır. Bunun dışında tavuk çiftliklerinde, damacana dolum tesislerinde, içecek tesislerinde, bina, otel, alışveriş merkezlerinde de sıkça tercih edilir.
Klordioksit uygun saklama koşulları sağlanamadığında kolayca bozulur. Yani raf ömrü olan bir kimyasaldır. Bozulduğunda aktif klor oranında düşüş gösterir. Bu sebeple en doğru kullanım şekli yerinde üretim şeklindedir.
Solunan (havayla taşınan) klor dioksit esas olarak bir solunum yolu ve oküler tahriş edici etki gösterir. Havada klor dioksit gazı hem termal hem de fotokimyasal olarak kolaylıkla ayrışır. Buna rağmen literatürde kanserojen bir etkisi henüz tanımlanmamıştır.
Feyza YALÇIN
Kimyager
KAYNAKLAR