PARLAMA NOKTASI (FLASH POİNT)
Parlama Noktası Nedir?
ASTM’ ye göre parlama noktası, bir tutuşma kaynağının belirli koşullar altında numunenin buharlarının tutuşmasına neden olduğu en düşük sıcaklıktır.
Yanıcı sıvıların tehlikesini belirlemede en önemli kıstas parlama noktasıdır. Yanıcı sıvıların parlama noktaları belirlenerek Malzeme Güvenlik Bilgi Formlarında (MSDS) yer alır. Örneğiniz hangi sıcaklıkta yanar, alev alır veya yangına neden olur? Alev alabilen sıvılarınız nelerden oluşuyor ve özellikleri neler? Uçuculuk, doğrudan bir maddenin parlama noktası sıcaklığı (alev alabilirlik) ile ilgilidir.
Alevlenir Sıvı Nedir?
Maddelerin ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik (SEA Yönetmeliği) alevlenir sıvıyı şöyle tanımlar; 60°C’ yi aşmayan bir parlama noktasına sahip sıvılar.
Bu sıvılar kategori 1,2 ve 3’ e girerler.
Kategori 1: Parlama noktası < 23°C ve başlangıç kaynama noktası ≤ 35°C
Kategori 2: Parlama noktası < 23°C ve başlangıç kaynama noktası >35°C
Kategori 3: Parlama noktası ≥ 23°C ve ≤ 60°C°
Parlama Noktası Tayini Nasıl Yapılır?
Parlama noktası tayini, bir ürünün ilgili yönetmeliklere uygun olarak sevk edilebileceği ve depolanabileceği sınıflandırmayı belirlemek için kullanılır. Bu test ilk olarak 1924 yılında ASTM tarafından standartlaştırılmıştır. Tayin edilen ürünlere bağlı olarak çok sayıda parlama noktası tekniği vardır. Kapalı kap parlama noktası tayini yönteminde; pirinç bir test kabı numune ile doldurulur ve bir kapakla sabitlenir. Numune, tayin edilen malzemeye bağlı olarak belirli oranlarda ısıtılır ve karıştırılır. Bir ateşleme kaynağı, fincanın iç kısmına yayılan bir parlama görülene kadar eş zamanlı olarak karıştırma kesintisiyle düzenli aralıklarla fincana yönlendirilir. Karşılık gelen sıcaklık parlama noktasıdır.
Diğer parlama noktası teknikleri şunlardır:
| Etiket Kapalı Kupası | ASTM D56 |
| Pensky Marten | ASTM D93 |
| Etiket Açık fincan | ASTM D1310 |
| Seta Flash / Küçük Ölçekli Test Cihazı | ASTM D3828 / 3278 |
Başlangıçta parlama noktası tayini, depolanan veya taşınan yakıtların ve yağların yangın tehlikesini belirlemek amacıyla geliştirilmiştir. Yine de başka amaçlar için de kullanılabilmektedir. Örneğin; yakıt seyreltmesini ölçmek için daha kesin yöntemler olsa da (benzin için buhar damıtma ve dizel ve benzin yakıtları için gaz kromatografisi gibi), parlama noktası, çoğu kullanılan yağ analizi uygulamaları için yeterli olan bir başarılı / başarısız tarama aracı olarak çok kullanışlıdır. Çoğu yakıtın düşük parlama noktaları nedeniyle, bir karter yağındaki parlama sıcaklığında ani bir düşüş, genellikle seyrelmenin bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Bununla birlikte, özellikle dizel yakıt durumunda istisnalar vardır.
Parlama Noktası Tayini Neden Gereklidir?
En başta söylediğimiz üzere; yanıcı sıvıların tehlikesini belirlemede en önemli kıstas parlama noktasıdır. Bu bilgi söz konusu kimyasal malzemenin taşınma ve depolanma koşullarının belirlenebilmesi için gereklidir. Bu gerekliliklerde ilgili mevzuatlarda yer almaktadır.
Örneğin benzin de mazot da yanıcı maddedir. Fakat benzinin parlama noktası çok düşük olmasına rağmen mazotunki o kadar düşük değildir. Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelikte; benzin gibi yanıcı sıvılar için 10 ton olarak verilmişken, mazot gibi yanıcı sıvılar için ise 5000 ton olarak verilmiştir. Sadece bu kriterle bile benzinin mazottan 500 kat daha tehlikeli bir yanıcı sıvı olduğu söylenebilir.
Feyza YALÇIN
Kimyager
KAYNAKLAR
https://www.impactanalytical.com/
https://www.machinerylubrication.com/
https://haliccevre.com/BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ
Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/