Poliklorlu bifeniller, yani PCB’ ler; karbon, hidrojen ve klor atomlarından oluşan insan yapımı organik kimyasallar grubudur. Klor atomlarının sayısı ve bir PCB molekülündeki konumları, birçok fiziksel ve kimyasal özelliğini belirler. PCB’ lerin bilinen bir tadı veya kokusu yoktur ve bir yağdan mumsu bir katıya kadar tutarlılık gösterirler.

PCB’ ler bir dizi toksisiteye sahiptirler ve ince, açık renkli sıvılardan sarı veya siyah mumsu katılara kadar tutarlılık açısından farklılık gösterirler. Yanmazlık, kimyasal stabilite, yüksek kaynama noktası ve elektriksel yalıtım özellikleri nedeniyle PCB’l er aşağıdakiler dahil yüzlerce endüstriyel ve ticari uygulamada kullanılmıştır:

• Elektrik, ısı transferi ve hidrolik ekipman
• Boya, plastik ve kauçuk ürünlerde plastikleştiriciler
• Pigmentler, boyalar ve karbonsuz kopya kâğıdı
• Diğer endüstriyel uygulamalar

PCB içerebilecek ürünler arasında şunları sayabiliriz:

• Transformatörler ve kapasitörler
• Voltaj regülatörleri, anahtarlar, yeniden kapatıcılar, burçlar ve elektromıknatıslar dahil olmak üzere elektrikli ekipmanlar
• Motorlarda ve hidrolik sistemlerde kullanılan yağlar
• PCB kapasitörleri içeren eski elektrikli cihazlar
• Floresan ışık balastları
• Kablo yalıtımları
• Cam elyafı, keçe, köpük dahil ısı yalıtım malzemeleri ve mantarları
• Yapıştırıcılar ve bantlar
• Yağ bazlı boyalar
• Kalafatlama
• Plastikler
• Karbonsuz kopya kâğıdı
• Zemin kaplamaları

Günümüzde PCB’ ler, aşağıdakilerden çevreye salınabilir:

• PCB içeren bakımsız tehlikeli atık sahaları
• PCB atıklarının yasadışı veya uygun olmayan şekilde boşaltılması
• PCB içeren elektrik transformatörlerinden sızıntılar veya salımlar
• PCB içeren tüketici ürünlerinin belediye veya tehlikeli atıkların işlenmesi için tasarlanmamış diğer çöplüklere atılması
• Belediye ve endüstriyel atık yakma fırınlarında bazı atıkların yakılması

PCB’ ler aslında ortamda kolayca parçalanmaz. Hava, su ve toprak arasında uzun süre kalabilirler. PCB’ ler ne yazık ki uzun mesafelere taşınabilir ve çevreye salındıkları yerden uzak bölgelerde kar ve deniz suyunda bulunabilir. Sonuç olarak, dünyanın her yerinde bulunurlar. Genel olarak, PCB ne kadar hafifse, kontaminasyon kaynağından o kadar uzağa taşınabilir.

PCB’ ler, bitkilerin ve gıda mahsullerinin yapraklarında ve yer üstündeki kısımlarında birikebilirler. Ayrıca küçük organizmaların ve balıkların vücutlarına alınırlar. Sonuç olarak, balık yiyen kişiler, yedikleri balıklarda biyolojik olarak biriken PCB’ lere maruz kalabilir.

PCB’ lerin çeşitli olumsuz sağlık etkilerine neden olduğu gösterilmiştir. Hayvanlarda kansere neden olduğu ve hayvanlarda bir dizi kanser dışı ciddi sağlık etkilerine neden olduğu gösterilmiştir: bağışıklık sistemi, üreme sistemi, sinir sistemi, endokrin sistemi vs. İnsanlarda yapılan çalışmalar, PCB’ lerin potansiyel kanserojen ve kanserojen olmayan etkilerine dair kanıtları desteklemektedir. PCB’ lerin farklı sağlık etkileri birbiriyle ilişkili olabilir. Bir sistemdeki değişikliklerin vücudun diğer sistemleri için önemli etkileri olabilir.

Mevcut kanıtlara dayanarak, Ulusal Mesleki Güvenlik ve Sağlık Enstitüsü (NIOSH), PCB’ lerin işyerlerinde potansiyel insan kanserojenleri olarak görülmesini önermeye devam etmektedir.

PCB üretimi 1979 yılı itibariyle Amerika Birleşik Devletleri’ nde yasaklanmıştır.

Feyza YALÇIN

Kimyager

 

KAYNAKLAR:

https://www.cdc.gov/

https://www.epa.gov/

 

Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/