FOSFORİK ASİT VE MARUZİYETİ
Fosforik asit, gübrelerin (toplam kullanımın %80’i), deterjanların ve birçok ev temizlik ürününün bir bileşenidir. Seyreltik çözeltilerinin hoş bir asit tadı vardır; bu nedenle alkolsüz içeceklere ve diğer hazır gıdalara asidik özellikler kazandıran gıda katkı maddesi olarak ve su arıtma ürünlerinde de kullanılır. Ayrıca paslanmaya karşı koruma, gravür ve metal kaplamada kullanılır ve birçok üretim sürecinde bir ara madde veya reaktiftir. Fosforik asit ayrıca birçok meyvede ve meyve sularında doğal olarak bulunur. Fosforik asidin kendisinin kullanımı dışında, en büyük fosforik asit tüketimi fosfat tuzlarının imalatındadır. Kan pH’ını düşürme yeteneğinden yararlanan fosforik asit, kurşun zehirlenmesini tedavi etmek için terapötik olarak kullanılmıştır.
Fosforik asit diğer mineral asitlerden daha az aşındırıcıdır. Birçok malzeme, en azından düşük sıcaklıklarda fosforik asitte faydalı direnç gösterir. Korozyon oranları genellikle asitteki sıcaklık ve safsızlıklarla artar.
Fosforik asit birçok endüstriyel proseste kullanılır ve asidin kalitesi birçok durumda safsızlıklara bağlı olarak değişir. Oksitleyici kimyasallar mevcutsa, pasiflik elde edilebilir ve saf fosforik asitte birçok paslanmaz çelik kalitesi, saf fosforik asit için izokorozyon şemasında gösterildiği gibi, herhangi bir ciddi korozyon olmadan var olabilir.
En sevdiğiniz gazozun içindekiler listesine hiç baktınız mı? Bakarsanız fosforik asit göreceksiniz. Birçok işlenmiş gıdada yaygın bir katkı maddesidir. Üreticiler, lezzet katmak ve tazeliği korumak için kullanırlar.
Fosforik asit, renksiz, kokusuz kristal bir sıvıdır. Alkolsüz içeceklere keskin bir tat verir ve şekerli bir solüsyonda kolayca çoğalabilen küf ve bakteri oluşumunu engeller. Sodanın asitliğinin çoğu da fosforik asitten gelir.
Fosforik asit, vücutta doğal olarak bulunan mineral fosfordan yapılır. Güçlü kemikler ve dişler oluşturmak için kalsiyum ile çalışır. Ayrıca böbrek fonksiyonunu ve vücudunuzun enerjiyi kullanma ve depolama şeklini desteklemeye yardımcı olur. Fosfor, zorlu bir antrenmandan sonra kaslarınızın toparlanmasına yardımcı olur. Mineral vücudun büyümesinde önemli bir rol oynar ve hatta canlıların genetik kodları olan DNA ve RNA’yı üretmek için bile gereklidir.
Fosfor, önce kimyasal bir üretim süreci ile fosfor pentoksite dönüştürülür. Daha sonra fosforik asit haline gelmesi için tekrar işlenir.
Aslında çok fazla fosfora sahip olmak, yetersiz olmaktan daha yaygındır. Fosfor birçok gıdada doğal olarak bulunur ve katkı maddesi olarak fosforik asit kullanılır, bu nedenle çoğu insan diyetlerinde yeterince alır.
Vücudunuzun fosfora ihtiyacı vardır, ancak fazlası sorunlara neden olabilir. Çalışmalar aşırı fosfor alımının sizi osteoporoz ve kalp hastalığı riskine sokabileceğini düşündürmektedir.
Kalsiyum ve fosfor, sağlıklı dişler ve kemikler oluşturmak ve korumak için birlikte çalışır. Minerallerin etkili olabilmesi için dengelenmesi gerekir. Çok fazla fosfor vücudunuzdaki kalsiyum miktarını azaltarak kemik kaybına neden olabilir. Ayrıca vücudunuzun demir, çinko ve magnezyum gibi diğer mineralleri kullanma yeteneğini de bozabilir.
Fosforik asit, onunla kimyasal bir madde olarak temas ederseniz tehlikelidir. Zehirli dumanlar cildinizi, gözlerinizi ve solunum sisteminizi tahriş edebilir.
Feyza YALÇIN
Kimyager
KAYNAKLAR