Son yıllarda, küresel ölçekte sürdürülebilirlik çalışmaları hız kazanırken, Türkiye de bu sürece dahil olma konusunda önemli adımlar atıyor. Ancak bu çabalar hem umut veren gelişmeleri hem de çözüm bekleyen zorlukları beraberinde getiriyor. Peki, Türkiye’nin sürdürülebilirlik karnesi ne durumda?

Olumlu Gelişmeler

1. Uluslararası Taahhütler

2021 yılında Paris İklim Anlaşması’nı onaylayan Türkiye, 2053 yılı için net sıfır emisyon hedefini açıkladı. Bu hedef, iklim kriziyle mücadelede kararlı bir duruş sergilendiğini gösteriyor. Ancak bu hedeflere ulaşmak için daha somut ve şeffaf eylem planlarına ihtiyaç var.

2. Yenilenebilir Enerji Yatırımları

Türkiye, güneş ve rüzgar enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklara yaptığı yatırımlarla dikkat çekiyor. 2023 itibarıyla elektrik üretiminin %40’tan fazlası yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanıyor. Özellikle güneş enerjisi potansiyeli yüksek olan ülkemiz, bu alanda daha fazla yatırım çekebilir.

 

3. Sıfır Atık Projesi

Cumhurbaşkanlığı tarafından başlatılan Sıfır Atık Projesi, ulusal çapta bir farkındalık yarattı. 2017 yılında %13 olan geri dönüşüm oranı, 2023’te %22’ye ulaştı. Hedef, 2035’e kadar bu oranı %60’a çıkarmak.

4. Özel Sektör ve Sürdürülebilirlik

Türkiye’deki birçok şirket, sürdürülebilir iş modellerine yöneliyor. Örneğin, Borsa İstanbul’un Sürdürülebilirlik Endeksine dahil olan şirketlerin sayısı giderek artıyor. Bu durum, çevresel, sosyal ve yönetişim (ESG) kriterlerine verilen önemin arttığını gösteriyor.

Zorluklar ve Eksikler

1. Fosil Yakıt Bağımlılığı

Türkiye, hala enerji ihtiyacının büyük bir kısmını fosil yakıtlardan karşılıyor. Özellikle kömür ve doğal gaz kullanımı, karbon emisyonlarının önemli bir kaynağı. Yenilenebilir enerji yatırımları artsa da fosil yakıtlardan çıkış süreci yeterince hızlı ilerlemiyor.

2. Çevresel Tahribat

Hızlı kentleşme ve büyük altyapı projeleri, doğal alanların kaybına ve biyolojik çeşitliliğin azalmasına yol açıyor. Örneğin, İstanbul’un kuzeyindeki projeler, çevresel sürdürülebilirlik açısından tartışmalara neden oluyor.

3. Yasal ve Kurumsal Eksiklikler

Türkiye’de çevre koruma mevzuatları var, ancak uygulamada yetersizlikler ve denetim eksiklikleri dikkat çekiyor. Çevre suçlarına yönelik yaptırımların daha caydırıcı hale getirilmesi gerekiyor.

4. Toplumsal Farkındalık Eksikliği

Sürdürülebilirlik bilincinin artmasına rağmen, bireysel davranış değişiklikleri sınırlı düzeyde. Eğitim ve farkındalık kampanyaları, bu konuda daha etkin rol oynayabilir.

Türkiye’nin Gelecek Potansiyeli

Türkiye’nin genç nüfusu, yenilikçi fikirler ve enerji geçişi için fırsatlar sunuyor. Ancak sürdürülebilir bir geleceğe ulaşmak için şu adımlar kritik önem taşıyor:

• Fosil yakıt bağımlılığını azaltmak için yenilenebilir enerji yatırımlarının artırılması,
• Çevresel mevzuatların etkin uygulanması ve yaptırımların artırılması,
• Eğitim ve kampanyalar yoluyla bireysel farkındalığın artırılması.

Türkiye, sürdürülebilirlik konusunda doğru adımları atarsa, bölgesel bir lider haline gelebilir. Ancak bu hedefe ulaşmak, kamu ve özel sektörün yanı sıra bireylerin de çabalarını gerektiriyor.

 

Feyza SAK

Sosyolog

 

KAYNAKLAR

1. Paris İklim Anlaşması ve Türkiye’nin Net Sıfır Emisyon Taahhüdü – Resmi Gazete
2. Türkiye Elektrik Üretiminde Yenilenebilir Enerjinin Payı – TÜİK
3. Sıfır Atık Projesi ve Türkiye’nin Atık Yönetimi – Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
4. Türkiye’de Sürdürülebilirlik ve ESG Kriterleri – Borsa İstanbul