Alüminyum, yer kabuğunda en bol bulunan metaldir. Her zaman oksijen, silikon ve flor gibi diğer elementlerle birlikte bulunur. Metal olarak alüminyum, alüminyum içeren minerallerden elde edilir. Suda da çözülmüş az miktarda alüminyum bulunabilir. Alüminyum, yüzey pürüzlülüğüne bağlı olarak, gümüşi ile donuk gri arasında değişen yumuşak, hafif bir metaldir.

Alüminyum, içecek kutuları, tencere ve tavalar, uçaklar, siding ve çatı kaplama ve folyo için kullanılır. Alüminyum genellikle daha güçlü ve daha sert alüminyum alaşımları oluşturmak için az miktarda başka metallerle karıştırılır. Alüminyum bileşikleri, örneğin su arıtımında şaplar ve aşındırıcı ve fırın astarlarında alümina gibi birçok farklı kullanıma sahiptir. Ayrıca antasitler, büzücü, tamponlu aspirin, gıda katkı maddeleri ve ter önleyiciler gibi tüketici ürünlerinde bulunurlar.

Alüminyum asetat büzücüdür. Bir büzücü, genellikle lokal olarak topikal tıbbi uygulamadan sonra vücut dokularını küçültme veya daraltma eğilimi gösteren bir kimyasaldır. Büzülme veya daralma, büzücünün uygulandığı alandan uzakta ozmotik su (veya diğer sıvılar) akışından geçer. Büzücü ilaçlar mukoza zarlarının veya maruz kalan dokuların büzülmesine neden olur ve genellikle dahili olarak kan serumu veya mukoza salgılarının boşalmasını kontrol etmek için kullanılır. Bu, boğaz ağrısı, kanamalar, ishal veya peptik ülserlerle olabilir. Cilt proteinlerinin hafif pıhtılaşmasına neden olan, kuru, sertleşen ve cildi koruyan harici olarak uygulanan büzücüler. Akne hastalarının yağlı ciltleri varsa sık sık büzücü kullanmaları önerilir. Büzücü ayrıca çatlakları ve diğer yara izlerini iyileştirmeye yardımcı olur. Yüzeysel kesikler, alerjiler, böcek ısırıkları veya sporcunun ayağı gibi mantar enfeksiyonlarından kaynaklanan cilt tahrişlerinin hafifletilmesinde hafif büzücü çözeltiler kullanılır.

Alüminyum Toksititesi

Alüminyum toksititesi, bir kişi vücuda yüksek düzeyde alüminyum aldığında veya soluduğunda ortaya çıkar. Alüminyum, yer kabuğunda en bol metaldir. Ortamda oksijen, silikon ve flor gibi diğer elementlerle birlikte bulunur. Alüminyuma maruz kalmak genellikle zararlı değildir, ancak yüksek seviyelere maruz kalmak ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Alüminyum gıda, su, hava ve toprakta bulunduğundan, insanlar aşağıdaki durumlarda yüksek alüminyum seviyelerine maruz kalabilir:

– Yüksek düzeyde alüminyum içeren maddeleri içmek veya yutmak

– İşyeri havasında alüminyum tozu solumak

– Alüminyumun çıkarıldığı veya işlendiği yerlerde yaşamak

– Belirli tehlikeli atık yerlerinin yakınında yaşamak

– Alüminyumun doğal olarak yüksek olduğu yerlerde yaşamak

Alüminyum Kullanım Alanları

Alüminyumun kullanım alanları çok çeşitlidir. Teneke kutular, folyolar, mutfak eşyaları, pencere çerçeveleri, bira fıçıları ve uçak parçaları gibi çok çeşitli ürünlerde kullanılmaktadır. Bunun nedeni belirli özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Düşük yoğunluğa sahiptir, toksik değildir, yüksek termal iletkenliğe sahiptir, mükemmel korozyon direncine sahiptir ve kolayca dökülebilir, işlenebilir ve şekillendirilebilir. Ayrıca manyetik değildir ve kıvılcım çıkarmaz.

Genellikle alaşım olarak kullanılır, çünkü alüminyumun kendisi özellikle güçlü değildir. Bakır, manganez, magnezyum ve silikon içeren alaşımlar hafif ancak güçlüdür. Uçakların ve diğer ulaşım şekillerinin yapımında çok önemlidirler.

Alüminyum iyi bir elektrik iletkendir ve genellikle elektrik iletim hatlarında kullanılır. Bakırdan daha ucuzdur ve ağırlık için bir iletken neredeyse iki kat daha iyidir.

Bir vakumda buharlaştırıldığında, alüminyum hem ışık hem de ısı için oldukça yansıtıcı bir kaplama oluşturur. Gümüş kaplamada olduğu gibi bozulmaz. Bu alüminyum kaplamalar, teleskop aynaları, dekoratif kağıt, paketler ve oyuncaklar dahil olmak üzere birçok kullanıma sahiptir.

Alüminyum iyi bir elektrik iletkendir ve genellikle elektrik iletim hatlarında kullanılır. Bir vakumda buharlaştırıldığında, alüminyum hem ışık hem de ısı için oldukça yansıtıcı bir kaplama oluşturur. Gümüş kaplamada olduğu gibi bozulmaz. Bu alüminyum kaplamalar, teleskop aynaları, dekoratif kağıt, paketler ve oyuncaklar dahil olmak üzere birçok kullanıma sahiptir.

Alüminyumun Etkileri

İnce alüminyum tozları ile uğraşan işçilerde gerekli önlemler alınmadığı durumda rastlanan akciğer hastalığına alüminoz denir. Yani; alüminyum tozlarının ciğerde birikmesi ile ortaya çıkan bir pnömokonyoz türüdür.

Alüminyum; boksit cevherlerinden elde edilirken demir madeni ve kok kömürüyle karıştırılır. Sonrasında yaklaşık 2000 ^oC’ de eritildiğinde ortaya bir duman çıkar. Bu duman içerisinde silika partikülleri ve alüminyum oksitler bulunur. Duman solundukça da hastalığa sebep olur. Bu şekilde oluşan hastalık Shaver Hastalığı olarak bilinir.

Alüminyum vücutta birikebilir ve Alzheimer hastalığı (yaşlılık bunaması) ile bir bağlantı önerilmiştir, ancak kanıtlanmamıştır. Meme kanseri ile ilişkisinde de tıpkı Alzheimer hastalığı ile ilişkisinde olduğu gibi bağlantılı olduğu öngörülmektedir fakat henüz tam olarak ispatlamış değildir.

Çok miktarda alüminyum tozu soluyan işçilerde öksürük ortaya çıkar ve bazen göğüs röntgenlerinde açıkça görülebilecek akciğer problemlerine rastlanır. Fabrikalarda toz seviyeleri uygun solunum maskeleri kullanılması bu tarz sorunları büyük ölçüde ortadan kaldırabilir.

Alüminyum içeren tozları veya alüminyum dumanlarını soluyan bazı çalışanlar, sinir sisteminin işlevlerini ölçen testlerde performans düşüklüğü gösterebilmektedir.

Böbrek hastalığı olan bazı insanlar, fazla alüminyumu atamadıkları için vücutlarında çok fazla alüminyum depolar. Bazen bu kişilerde doktorların aşırı alüminyumdan kaynaklandığını düşündüğü kemik veya beyin hastalıkları ortaya çıkabilir.

Alüminyum tozuna maruz kalan hayvanlarda bazı akciğer etkileri gözlenmiştir. Bilim adamları bu etkilerin alüminyumdan mı yoksa çok fazla tozda nefes alan hayvanlardan mı kaynaklandığını tam olarak çözümleyememiştir.

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar sinir sisteminin alüminyum toksititesinin hassas bir hedefi olduğunu göstermektedir. Aslında yüksek oral dozlarda alüminyumdan sonra hayvanlarda bariz hasar belirtileri görülmemiştir. Bununla birlikte bu hayvanlar; kavrama gücünü veya hareket etkilerini ölçen testlerde iyi performans gösterememiştir.

Feyza YALÇIN

Kimyager

KAYNAKLAR

https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/

https://www.atsdr.cdc.gov

 

Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/