Atık işleme sektörüne ilişkin Mevcut En İyi Teknikler (MET) ile Mevcut En İyi Teknikler ile ilişkili emisyon seviyelerini (MET-İES) düzenleyerek, bu sektörden kaynaklanan hava, su, toprak, gürültü ve koku kirliliğine dair sanayi emisyonlarını ve atık oluşumunu kaynağında önlemek ve azaltmak amaçlanmaktadır. Ayrıca kaynakları verimli kullanmak için sanayide yeşil dönüşüme, döngüsel ekonomiye ve karbonsuzlaşmaya yönelik işletmelerin sanayide yeşil dönüşüm (SYD) belgelendirme sürecine esas düzenlemeler ‘Atık İşleme Sektörüne İlişkin Mevcut En İyi Teknikler Tebliği’nde açıklanmaktadır.

Mevcut En İyi Teknikler (MET); çevrenin bir bütün olarak en yüksek düzeyde korunmasında teknolojik ve ekonomik sürdürülebilirliği uluslararası kabul görmüş olan ve SYD belgesinin gerekliliklerine temel oluşturan, en etkin, ileri, uygulanabilir ve temiz üretim teknikleridir.

MET ile ilişkili emisyon seviyesi (MET-İES); Sektörel MET dokümanlarında, belli bir zaman dilimi içerisinde, belirli referans koşulları altında ortalama bir değer olarak ifade edilen, MET veya MET kombinasyonu uygulanarak elde edilen, normal işletme koşullarında erişilen emisyon seviyesi aralığını temsil eder.

Emisyon seviyelerini, tüketim seviyelerini ve diğer seviyeleri (örneğin, azaltma verimliliği) içerebilen mevcut en iyi tekniklerle ilişkili çevresel performans seviyesi ise MET ile ilişkili çevresel performans seviyesi (MET-İÇPS) olarak tanımlanır.

Maddelerin, titreşimin, ısı veya gürültünün işletme veya tesiste yer alan bir veya birden fazla kaynaktan havaya, suya ya da toprağa doğrudan veya dolaylı biçimde bırakılmasına emisyon denir. Bir emisyonun belirli parametrelerle ifade edilen kütlesinin, belirli zaman dilimi içinde aşılmaması gereken konsantrasyonu ve/veya seviyesi ‘emisyon sınır değeri’ yada kısaca ‘ESD’ olarak açıklanır.

MET’in uyum durumu Bakanlığın resmî internet sitesinde yayımlanan puanlama tablosu ile hesaplanarak SYD belge kategorisi belirlenir. Tesislerin çapraz medya etkisi gözetilerek, çevresel performans skorlarının algoritması (toksisite, küresel ısınma, asidifikasyon, ötrofikasyon, ozon tabakasının inceltilmesi, fotokimyasal ozon oluşturma potansiyeli, karbon ayakizi, enerji verimliliği, su verimliliği, atıktan türetilmiş yakıt üretimi, enerji geri kazanımı, solvent rejenerasyonu gibi) Bakanlıkça resmî internet sitesinde yayımlanır.

Genel MET şu hususları içerir: çevre yönetim sistemi enerji verimliliği, malzeme, depolama-ambalaj ve sevk, genel birincil teknikler, suya emisyonlar, atık, gürültü.

Atık işleme sektörü tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET, EK-2’de yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak şu hususları içerir: koku emisyonları, havaya yayılan emisyonlar, gaz yakma, suya emisyonlar, malzeme verimliliği, ambalajın yeniden kullanımı, VFC’ler ve/veya VHC’ler içeren AEEE işlemi, patlama, cıva içeren AEEE mekanik işlemi, atıkların biyolojik işlenmesi, koku, atıkların aerobik işlenmesi, atıkların anaerobik işlenmesi, atıkların mekanik biyolojik işlenmesi (MBT), atıkların ve fiziko-kimyasal işlenmesi, kullanılmış çözücülerin rejenerasyonu, kullanılmış aktif karbonun isıl arıtımı, atık katalizörlere ve kontamine toprağa ilişkin, kontamine toprağın suyla yıkanması, PCB içeren teçhizatın arındırılması, sıvı atıkların işlenmesi, atık yakma sektörü için sektörel MET.

Atık yakma sektörü tesislerinden kaynaklanan emisyonların azaltılması, kaynakların verimli kullanılması, döngüsel ekonomi ilkeleri çerçevesinde atıkların azaltılması için belirlenen Sektörel MET EK-3’te yer alır. Söz konusu Sektörel MET asgari olarak aşağıdaki hususları içerir: genel MET, cüruf ve taban külü işlemesi, toz,-metal ve metalsi emisyonlar,  HCl, HF ve SO₂ emisyonları, NOx, N₂O, CO ve NH₃ emisyonları, organik bileşik emisyonları, cıva emisyonları, malzeme verimliliği.

 

Feyza SAK

Kimyager

 

KAYNAKLAR

https://www.resmigazete.gov.tr/