ÇEVRE LABORATUVARI
ÇEVRE LABORATUVARLARININ TARİHİ ;
Değişen çevresel koşullar, mevcut bilimsel veriler, teknolojik gelişmeler ve sosyo-ekonomik sorunlar çevre politikalarının kapsamını, çevre koruma ile ilgili yasal düzenlemeleri yeniden şekillendirdi. Bu değişimler yeni bir sektörün doğuşuna ve hızla ilerlemesine de yol açtı.
1998 yılında devlet eli ile başlatılan sektör ile birlikte çevre kirliliği ve kirliliğe yol açan her şey ölçülmeye, izlenmeye ve analiz edilmeye başlandı. Böylece kirlilikler ile ilgili daha doğru ve kaliteli bir yol izlenmeye, çevresel politikalar bu doğrultuda belirlenmeye başlandı.
Çevre ölçüm ve analiz laboratuvarlarının başlangıcı olan Çevre Referans Laboratuvarı, ülkemiz ile Avrupa Birliği arasında imzalanan finansman anlaşması kapsamında kuruldu. Özel sektörün oluşmaya başlaması ile birlikte de özel ve kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarlarını yetkilendirmeye başladı. Sektör içerisinde yer alınabilmesi için hem TS EN ISO 17025 standardından akredite olmak hem de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ ndan yeterlilik belgesi almak gerekmektedir.
ÇEVRE LABORATUVARLARININ ÖNEMİ;
Sektörün doğduğu yıllarda sonuçlar için yurtdışına bir bağlılık olmasına rağmen günümüzde hemen hemen tüm ölçüm ve analizler ülkemizde yapılırken elde edilen sonuçlar ise Avrupa Birliği düzeyine gelmiştir. Her sektörde olduğu gibi merdiven altı çalışan firmalar dışında sektör içerisinde yer alan diğer firmalar son teknoloji ürünler ile çalışmalarını sürdürmektedirler ve elde edilen sonuçlar ise olası durumlarda hukuki delil niteliği taşımaktadır.
Çevre mevzuatı kapsamında yer alan ölçüm ve analizleri yapmakla yükümlü olan sektör denetimi ise Çevre Bakanlığı’na bağlı Çevre Referans Laboratuvarları tarafından, yayınlanan yasa ve yönetmelikler çerçevesinde yapılmaktadır. Çevre mevzuatı kapsamında her türlü izin izleme ve denetimlere esas teşkil eden ölçüm ve analizleri yapacak, özel ve kamuya ait kurum ve kuruluş laboratuvarının yetkilendirilmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek için de Çevre Ölçüm ve Analiz Laboratuvarları Yeterlilik Yönetmeliği yürürlüğe konulmuştur. Bununla birlikte çevre sorunlarının tespiti, analizi, çözümü yönünde çevre laboratuvarlarının önemi ve sayısı gün geçtikçe artmaktadır.Bu alanın teknik, bilimsel ve etik bir biçimde yapılandırılması da önemle olmazsa olmazlardandır.
Çevre mühendisliği disiplini gün geçtikçe mesleki birikimini çevre sorunlarının önlenmesi, çözümü, azaltılması ve yönetimine dair geliştirmektedir. Çevre görevlisi, ÇED, kentsel alt yapı v.b. konularında yeni gelişmeleri takip eder ve bu gelişmeleri sorunların çözümüne dönük olarak uygular durumdadır. Çevre laboratuvarları da bu kapsamda değerlendirilmekte ve çevre mühendislerinin aldığı eğitimler bu alanda öncü rol üstlenmektedir. Temel kimya, organik kimya, çevre kimyası, mikrobiyoloji, arıtma teknolojileri, atık yönetimi, hava kirliliğinin kontrolü, emisyon v.b. çevreye dair her konu üniversitelerin çevre mühendisliği bölümlerinde temel eğitim olarak verilmektedir. Bu eğitimlere dair pratik ve teorik çalışmalar yapılmaktadır. Bu kapsamda çevre mühendislerinin, çevre laboratuvarlarında çalışmaları yapılan işin bilimsel ve teknik alt yapı ile gerçekleştirilmesini sağlayacak ve Bakanlık tarafından yapılan çevre denetimi ve izleme süreçlerinin verimli sürdürülmesini sağlayacaktır.
ÇEVRE LABORATUVARLARININ YAPTIĞI ÖLÇÜMLER;
Çevre laboratuvarları, çevre kirliliğine yönelik her türlü izin, izleme ve denetimlere esas teşkil eden ölçüm ve analizlerin yapılması görevini üstlenmektedir. Bu ölçüm ve analizler emisyon, hava kalitesi, gürültü, titreşim, su, atık su ve toprak gibi alanlarda hizmet veren sektörleri kapsar.
Teknolojik ve bilimsel gelişmeler ile birlikte yapılan değerlendirmelerde çevre sorunlarının temelini kurum ve kuruluşların faaliyetlerinin oluşturduğu görülmektedir. Bu somut gerekçe nedeniyle ulusal ve uluslararası alanda ülkeler çözümler üretmeye çalışmakta, hukuksal düzenlemeler ile çevresel etkileri azaltmayı hedeflemektedirler. Kimi zaman hukuki yaptırımlar ile sağlamaya çalışılan çevresel hedeflere kimi zamanda piyasa ekonomisi içerisinde dolaylı zorlayıcı koşullar oluşturarak ulaşılmaya çalışılmaktadır.
Çevre mevzuatı kapsamında yapılan ölçümler ve ilgili oldukları mevzuatlar aşağıdaki gibidir:
-EMİSYON ÖLÇÜMLERİ
- Sürekli Emisyon Ölçüm Sistemleri Tebliği
- Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği
- Egzos Gazı Emisyon Kontrolü Yönetmeliği
- Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
- Kokuya Sebep Olan Emisyonların Kontrolü Yönetmeliği
- Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
- Bazı Akaryakıt Türlerindeki Kükürt Oranının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik
- Benzin ve Motorin Kalitesi Yönetmeliği
| Bazı Akaryakıt Türlerindeki Kükürt Oranının Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik |
- Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik (Ek-4)
-İMİSYON ÖLÇÜMLERİ
- Hava Kalitesi ve Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği
- Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
-KOKU ÖLÇÜMLERİ
- Kokuya Sebep Olan Emisyonların Kontrolü Yönetmeliği
–SU ÖLÇÜMLERİ
- Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
- Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği
-ATIKSU ÖLÇÜMLERİ
- Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Numune Alma ve Analiz Metodları Tebliği
- Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği
- Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
- Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği
- Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
- Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik (Ek-4)
-DENİZSUYU ÖLÇÜMLERİ
- Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
- Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği
- Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Hassas ve Az Su Alanları Tebliği
- Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği
- Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair Kanunun Uygulama Yönetmeliği
- Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine İlişkin Tebliğ
- Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
–İZOLASYON SIVILARI ÖLÇÜMLERİ
- Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
- Poliklorlu Bifenil Ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik
–SEDİMENT ÖLÇÜMLERİ
- Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
-BİYOTA ÖLÇÜMLERİ
- Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
-YAKIT ÖLÇÜMLERİ
- Isınmadan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
-ARITMA ÇAMURU ÖLÇÜMLERİ
- Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik
-TOPRAK ÖLÇÜMLERİ
- Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik
- Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik
- Kum Çakıl ve Benzeri Maddelerin Alınması, İşletilmesi ve Kontrolü Yönetmeliği
-ATIKYAĞ ÖLÇÜMLERİ
- Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
- Poliklorlu Bifenil Ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik
-ATIK ÖLÇÜMLERİ
- Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik
- Atıktan Türetilmiş Yakıt, Ek Yakıt Ve Alternatif Hammadde Tebliği,
- Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
- Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
-GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM ÖLÇÜMLERİ
- Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
-BALIK ÇİFTLİKLERİ ÖLÇÜMLERİ
- Denizlerde Balık Çiftliklerinin Kurulamayacağı Hassas Alan Niteliğindeki Kapalı Koy ve Körfez Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Tebliği
- Denizlerde Kurulan Balık Yetiştiriciliği Tesislerinin İzlenmesine Dair Yönetmelik
-MİKROBİYOLOJİ ÖLÇÜMLERİ
- Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
- Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği
- Evsel ve Kentsel Arıtma Çamurlarının Toprakta Kullanılmasına Dair Yönetmelik
- Atıksu Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği
Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/ Okumak İsteyebilirsiniz: Çevre Laboratuvarları Akreditasyonu ve Yetkilendirme Süreci
Elif ÇETİNKAYA
Kimyager
Kaynaklar: