Çinko alaşımı, en az birinin çinko olduğu iki veya daha fazla elementten oluşan herhangi bir metali ifade eder. Çinko, doğal olarak en çok bulunan 24. Elementtir. Ortaya çıkan metal alaşımı doğası gereği tekdüzedir ve arttırılmış fiziksel, kimyasal, elektriksel ve korozyona dayanıklı özelliklere sahiptir. Çinko, çinko alaşımları oluşturmak için baz metallere yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir. Bu alaşımlar, birlikte alaşımlanan metal türlerine bağlı olarak çeşitli uygulamalarda oluşturulabilir ve işlenebilir.

Birçok baz metal kendi başına belirli mekanik, elektriksel ve termal özellikler sağlar. Ancak fiziksel özellikleri onları bazı uygulamalar için uygunsuz hale getirebilir. Diğer metallerin eklenmesiyle baz metaller, daha dayanıklı, sünek, daha güçlü veya daha az kırılgan hale getirilebilecek şekilde özelliklerini geliştirebilir.

Çinko Özellikleri ve Alaşımları

Baz metal çinko genellikle çok zayıf bir metal olarak kabul edilir. Ayrıca diğer metallerin yük taşıma görevi üstleneceği kaplama ve galvanizleme uygulamalarında da kullanılabileceğinden oldukça kırılgandır. Ancak çinko diğer güçlü malzemelerle alaşımlandığında daha yüksek darbe dayanımı elde edilebilir. Alaşımlı metal aynı zamanda elektrokimyasal özellikler de sağlar ve 200°F ila 300°F arasındaki düşük çalışma koşullarında son derece esnektir. Bu özelliklerinden dolayı metal daha karmaşık imalat ve galvanizleme işlemlerinde kullanılabilir. Çinko ayrıca iyi korozyon direnci özelliklerine sahiptir.

Oluşturulan çinko alaşımlarının türleri, bu baz metale eklenen diğer metallerin türlerine ve miktarlarına göre belirlenecektir. En iyi bilinen çinko alaşımlarından biri pirinçtir. Pirinç %95 bakır ve %55 çinko içerir. Bu metal çok çeşitli mücevherat, sanat dökümü ve mekanik uygulamalarda kullanılabilir. Ev eşyalarında, pompalarda, bağlantı elemanlarında, motor parçalarında, heykellerde ve müzik aletlerinde bulunabilir.

Diğer spesifik çinko alaşımları arasında alaşımlama işleminde magnezyum, alüminyum ve bakır içeren Zamak bulunur. Zamak, eklenen alüminyum miktarı bakımından diğer alaşımlardan benzersizdir. Zamak’ın Zamak 3, Zamak 5, Zamak 7 ve Zamak 12 gibi farklı kaliteleri olmakla birlikte her birinde %4 sabit miktarda alüminyum bulunur. Zamak, Avrupa ve Amerika’da basınçlı döküm uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır.

Tombak veya Tombac, başka bir pirinç tipi çinko alaşımıdır. Daha düşük düzeyde çinko (yaklaşık %28) ve daha yüksek miktarda bakır içerir. Ne kadar çok çinko eklenirse metal o kadar güçlü olur. Bu alaşım esas olarak dekoratif amaçlarla ve sanatsal döküm için kullanılır. Daha yaygın çinko alaşımları arasında nikel gümüşü, ticari bronz, çinko alüminyum ve spin döküm çinko alaşımı bulunur.

Uygulamalar

Çinko alaşımı uygulamaları endüstriye göre büyük farklılıklar gösterir. Ayrıca çinkonun saflık seviyesi de çinkonun hangi uygulamada kullanılacağını belirleyecektir.

• Otomotiv: Çinko alaşımları genellikle galvanizli çelik kaplamalarda kullanılır. Araçlardaki çelik parçaların ve bileşenlerin galvanizlenmesi korozyonun önlenmesine yardımcı olur.
• Tıbbi: Çinkonun çevresel olarak güvenli olduğu düşünüldüğünden, tıbbi cihazlarda çinko alaşımları kullanılır.
• İnşaat ve Binalar: Çinko alaşımları inşaat endüstrisinde çok çeşitli ürün ve uygulamalarda kullanılmaktadır. Lehim olarak, ev eşyalarında ve çatı ve kaplama ürünlerinde kaplama olarak kullanılabilir.
• Denizcilik: Çinko alaşımları genellikle deniz taşıtları ve tuzlu su ortamlarına maruz kalacak diğer uygulamalar için anot olarak kullanılır.

 

 

Feyza YALÇIN
Kimyager

 

KAYNAKLAR

https://www.belmontmetals.com/