VOC NEDİR?

Güneş ışığında azot oksitleri ile reaksiyona girerek foto-kimyasal oksidanlar oluşturabilen, antropojenik ve biyojenik kaynaklardan oluşan metan dışındaki tüm organik bileşiklerdir.

Bazı VOC buharları insan sağlığı için zararlı olabilir, bu maddelerin uzun süre solunması insan sağlığını tehlikeye sokabilir, aynı zamanda doğadaki diğer canlı ve bitkilerin yok olmasına sebebiyet verebilir.

VOC’nin SAHADA ÖRNEKLENMESİ

VOC ölçümünde maruz kalınan kirleticiyi adsorbe etmek için aktif karbon tüpleri kullanır. Bu tüpler standartların belirlediği debide çekiş yapan örnekleme pompalarına bağlanarak bulunan ortamdaki havayı tutar, daha sonra bu tüpler laboratuvara analiz etmek için gönderilir.

Sahaya çıkılmadan önce kullanılacak pompalar(Şekil 2) 1. Sınıf bir kalibratör(Şekil 3) ile doğrulaması yapılır. Kişisel maruziyet ölçümlerinde aktif karbon tüpü (Şekil 4) kişinin solunum bölgesine(Şekil 1), ortam ölçümlerinde ise kaynağa en yakın yere konularak ölçümler gerçekleştirilir. Ölçüm için TS ISO 16200 standardında 50-200 cc/dk çekişte 10 litre hacim örneklenmesi yeterlidir. Kişisel maruziyet ölçümlerinde ise TS EN 689 kriterleri göz önüne alınarak maruziyetin ¼ kadar sürede örnekleme yapılması gerekmektedir. Asgari bu iki şartında sağlanması gerekmektedir. Örnekleme tamamlandıktan sonra tüplerin ağzı kapatılır ve +4 ^oC muhafaza edilerek numune kabul birimine analiz için teslim edilir.

                             Şekil 1: Kişisel Maruziyet Ölçümünde Cihazın Ölçüm Yapılacak Kişiye Bağlanması

                               

 

 

 

 

Şekil 2: Örneklemede Kullanılan Pompa (Temsili)                                                              Şekil 3: Kalibratör (Temsili)

Şekil 4: Aktif Karbon Tüpü (Temsili)

ANALİZ İŞLEMİNİN GERÇEKLEŞMESİ

Analiz için laboratuvara teslim edilen numuneler kromatogrofi yöntemi ile analiz edilerek ortamda adsorblanan havadaki VOC miktarları tayin edilir. Kromatografi bir karışımda bulunan maddelerin biri sabit diğeri hareketli faz olmak üzere iki fazlı bir sistemde ayrılması ve saflaştırılması işlemidir. Kromatografi türleri şunlardır;

• Thin-Layer Chromatography (TLC)
• Column Chromatography
• Gas Chromatography (GC)
• High Performance Liquid Chromatography (HPLC)
• Ion Chromatography (IC)
• Capillary Electrophoresis (CE)
• Supercritical Fluid Chromatography (SFC)

VOC analizleri için genellikle gaz kromatografileri kullanılmaktadır. Aktif karbon sorbent tüpü içersindeki kömür, uygun bir çözücüyle desorpsiyon yapılarak (örneğin metanol) bir viale aktarılır. Daha sonra bu vial kolona enjekte edilerek analiz işlemi tamamlanır. Kromatogramda görülen  her pik ayrı bir bileşenin varlığını gösterir. Bu ayrımda; her bileşen için genellikle farklı olan ‘Alıkonma Zamanı’ belirleyicidir. Alınkonma zamanı; numunenin enjeksiyondan sonra dedektöre ulaşması (kolondan geçisi) için geçen zamandır.

Şekil 5: Gaz Kromatogrofisi (Temsili)

 

Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/                                                                            Okumak İsteyebilirsiniz: Asit Maruziyetleri

 

Kaynaklar:

• TS ISO 16200-1
• HAVA KALİTESİ DEĞERLENDİRME VE YÖNETİMİ YÖNETMELİĞİ