Marmara denizi ve müsilaj sorunu son zamanlarda artarak gündeme geliyor. Küresel ısınmadan kaynaklı iklim değişiklikleri ve bunun sebep olacağı olumsuz sonuçlar sık sık gündeme gelse de bu sorunlar arasında müsilajdan nedense pek bahsedilmez.

Müsilaj; denizde bulunan mukus benzeri organik madde topluluğudur. Denizdeki biyolojik yaşamın bir sonucu olarak ortaya çıkar. Kimyasal olarak bakacak olursak;  şekerlerden oluşan büyük bir moleküldür diyebiliriz. Yani bir tür polisakkarittir.

 

Özellikle fitoplanktonlar ve bitkiler sürekli müsilaj salgılarlar; fakat bazı koşulların bir araya gelmesi ile bu durum büyük kitleler haline geldiğinde sorun olmaya başlar. Deniz sümüğü, deniz salyası gibi çeşitli şekillerde de adlandırılabilir.

Müsilaj kremsi, jelatimsi bir yapıdadır. Normalde tehlikeli bir madde değildir ancak E. coli dahil olmak üzere virüsleri ve bakterileri çekebilir ve ayrıca denizin altındaki yaşamı boğan bir battaniye haline gelebilir.  Sıklıkla Akdeniz’ de görülür ve daha uzak sulara yayılabilir.

Müsilaj ve neden olduğu sorunlar son zamanlarda Türkiye gündeminden düşmeyen bir konu olarak hepimizi ilgilendiren bir durum haline gelmiştir. Temel olarak müsilaj oluşumunu tetikleyen 3 ana faktör vardır:

1. İklim değişikliği sebebiyle ani deniz suyu sıcaklığı artışı
2. Durağan ve kapalı deniz ortamı
3. Deniz kirliliği ve organik atık miktarındaki artış

TC Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ nın bu konuyla ilgili yayımladığı 22 maddelik ‘Marmara Denizi Eylem Planı’ ise aşağıdaki gibidir:

1- Önümüzdeki hafta itibariyle Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak.

2- Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek.

3- Marmara Denizi’nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak.

4- Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi’ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak.

5- Bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek.

6- Marmara Denizi’ne deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek.

7- Arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak.

8- Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB’lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak.

9- Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek.

10- Marmara Denizi’ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik, Marmara Denizi’ne giriş yapan gemilerin atıklarının Boğaz girişlerinde atık alma gemilerine veya atık kabul tesislerine vermelerini sağlayan düzenleme üç ay içerisinde yapılacak.

11- Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak.

12- Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek.

13- Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak. 1 yıl içinde Marmara bölgesinin tüm illerinde, ilçelerinde Sıfır Atık Uygulamasına geçeceğiz.

14- İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacak.

15- Marmara Denizi’yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecektir.

16- Zeytin karasuyu ve peynir altı suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için, atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacaktır.

17- Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacaktır.

18- Marmara Denizi’ndeki tüm hayalet ağlar 1 yıl içerisinde temizlenecek.

19- Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek.

20- Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacaktır.

21- Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak.

22-Bu eylem planları kapsamındaki yatırımlar, yerel yönetimlerle birlikte 3 yıl içerisinde tamamlanacak.

Feyza YALÇIN

Kimyager

 

KAYNAKLAR

https://csb.gov.tr/

 

Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/