Metil metakrilat maruziyeti kirli havanın solunmasıyla veya metil metakrilat içeren yiyecek veya su tükettiğimizde vücuda girmesiyle gerçekleşir. Deriden de geçebilir. İnsan maruziyeti esas olarak metil metakrilat içeren havanın solunmasıyla gerçekleşir. Tüketiciler, metil metakrilat kullanan üretim ve işleme tesislerinden havaya maruz kalarak metil metakrilata maruz kalabilirler. Tüketiciler, özellikle iyi havalandırma yoksa, metil metakrilat içeren tüketici ürünleri (boyalar, yer cilaları ve yapıştırıcılar) kullanırken de metil metakrilata maruz kalabilirler.

Metil metakrilat buruk, meyvemsi kokulu renksiz ve yanıcı bir sıvıdır. Suda az çözünür ve bazı organik çözücülerde çözünür. Metil metakrilatın birincil kullanımı, kaplama ve kalıplama bileşikleri için akrilik plastiklerin ve reçinelerin (ticari isimler Lucite, Plexiglas ve Perspex’tir) üretimidir. Bunlar inşaatta, otomotivde, tüketim ürünlerinde ve tabela yapımında kullanılmaktadır. Bu (metil metakrilat-bütadien-stiren, MBS) şişeler için PVC’de darbe düzenleyici olarak kullanılır. Ayrıca dış cephe lateks ev boyasında ve kağıt hamuru ve ahşabın emprenye edilmesinde kullanılır.

Metil metakrilat, sucul yaşama karşı düşük akut (kısa süreli) ve kronik (uzun süreli) toksisiteye sahiptir. Metil metakrilat, havadaki diğer uçucu maddelerle reaksiyona girdiğinde fotokimyasal sis oluşumuna katkıda bulunabilir.

Metil metakrilatın endüstriyel emisyonları, kaynağın etrafındaki atmosferde yüksek konsantrasyonlar üretebilir. Atmosferdeki kısa yaşam beklentisi nedeniyle metil metakrilatın yayıldığı yerel alanla sınırlı olması beklenmektedir. Toprağa giren ve buharlaşmayan metil metakrilat, yer altından geçerek yer altı sularına (sondaj suyu) girebilir, suda günler içinde bozunur.

Metil metakrilat, sıvı olarak salınırsa hızla buharlaşarak bir gaza dönüşür. Su ile karıştırıldığında çözünür. Metil metakrilat salınımlarının çoğu havayadır. Ayrıca havaya maruz kaldıklarında topraktan veya sudan buharlaşabilir. Havada birkaç gün içinde diğer kimyasallara (pirüvik asit, metil piruvat, epoksitler ve formaldehit) parçalanır. Mikroorganizmalar onu toprakta ve suda parçalayacaktır, bu saatler hatta günler alabilir. Toprağa iyi bağlanmadığından, toprağa salındığında yeraltı sularına (sondaj suyu) karışabilir.

Metil metakrilata maruz kalma, cilt ve soluma yollarıyla temel olarak meslekidir. Metil metakrilat ve polimerlerinin üreticilerinin çalışanları ile doktorlar, hemşireler, diş hekimleri ve diş teknisyenleri için maruz kalma potansiyeli mevcuttur. Bireyler ayrıca kirli su tüketimi yoluyla metil metakrilata maruz kalabilir.

Metil metakrilat insanlarda cildi, gözleri ve mukoza zarlarını tahriş eder. Dermal maruziyete karşı alerjik bir yanıt gelişebilir. İnsanlarda bildirilen solunum semptomları arasında göğüste sıkışma, nefes darlığı, öksürük, hırıltı ve azalan tepe akışı yer alır. İnsanlarda metil metakrilata akut maruz kalmanın ardından baş ağrısı, uyuşukluk, baş dönmesi ve kollarda ve bacaklarda ağırlık hissi gibi nörolojik semptomlar meydana gelmiştir.

İnhalasyon yoluyla yüksek konsantrasyonlarda metil metakrilata akut olarak maruz kalan fare ve sıçanlarda, burun pasajlarında dejeneratif koku alma değişiklikleri ve akciğer hasarı gözlenmiştir. Yüksek dozlarda metil metakrilat akciğer ödemine neden olabilir.

Hayvanların metil metakrilata akut oral maruziyeti karaciğerde hasara neden olmuştur. Sıçanların, farelerin, tavşanların ve kobayların akut maruziyetini içeren testler, metil metakrilatın inhalasyon veya oral maruziyetle düşük ila orta derecede akut toksisiteye sahip olduğunu göstermiştir.

Birkaç inhalasyon ve oral hayvan çalışmasında kanserojen etki gözlenmedi. EPA, metil metakrilatın insanlar için muhtemelen kanserojen olmadığını düşünmektedir.

 

 

Feyza YALÇIN
Kimyager

 

KAYNAKLAR
https://www.epa.gov/
https://www.cdc.gov/
https://www.dcceew.gov.au/