SARİN GAZI
Sarin Gazı Nedir?
Sarin gazı direkt olarak sinir sistemine etki ettiği için bir diğer adı da sinir gazıdır. Alman bir kimyager olan Gerald Schrader tarafından 1938 yılında keşfedilmiştir ve insan yapımıdır. Oldukça tehlikeli ve öldürücü bir maddedir. Hem renksiz hem de kokusuz bir gaz olduğu için fark edilmesi çok zordur. Sinir sistemine etki etmeye başladığı andan itibaren felç etme yolunda hızla ilerler. Havadan daha ağır olduğu için de odanın tabanına doğru hareket eder.
Sıvı halde bulunduğu durumlar da mevcuttur. Sıvı formda olduğu zamanlarda temas yoluyla deride herhangi bir tahribat yapmadan emilerek vücuda girer ve ilerler. Sinir sistemi üzerinde etkili olmaya başlaması için gereken süre biraz da vücuda giriş yoluna bağlıdır. Hatta vücuda giriş yolu gelişen semptomları, hatta semptomların sıralamasını dahi etkilemektedir.
Sarin Gazı Nasıl Etki Eder?
Sinir uçlarına etki eder ve kasların kasılıp gevşemesini engeller. Dolayısıyla nefes alışverişini sağlayan kaslar inaktif hale gelir ve bu da boğulmaya yol açar.
Akciğerler çok sayıda kan damarı içerdiği için; solunum yoluyla alınan sarin gazı bu damarlar sayesinde hızlı bir şekilde dolaşım sistemine girerek hedef organlara çabucak ulaşır. Bu yüzden en hızlı zehirlenme solunum yoluyla oluşur ve yüksek konsantrasyonlarda birkaç dakika içinde ölüm gerçekleşir. Düşük dozlarda maruziyet söz konusu ise; bulanık görme, göz bebeklerinde küçülme, burun akıntısı, salyalanma, anksiyete, kâbus görme, baş dönmesi, kusma, ishal gibi semptomlar gözlemlenir. Maruz kalma konsantrasyonu yükseldikçe semptomlar daha da şiddetlenir ve hızlanır. Yeteri kadar yüksek konsantrasyon söz konusu ise, ani bilinç kaybı ve hatta bazen de hiçbir semptom daha ortaya çıkamadan ölüm gerçekleşir.
Sarin Gazı Kullanım Alanları Nelerdir?
Bu tarz semptom ve sonuçlara yol açtığı için de savaşlarda kimyasal silah olarak kullanıldığı olmuştur maalesef. 1991’de Birleşmiş Milletler tarafından kitle imha silahları kategorisine alınmıştır. Ayrıca 1993 yılında Kimyasal Silahlar Sözleşmesi ile üretilmesi ve depolanması yasaklanmıştır.
Zaman zaman dizi ve filmlerde de ismi geçebilmektedir. Lost dizisinde veya Testere II filminde olduğu gibi.
Sarin Gazı Maruziyeti Nasıl Önlenebilir?
Bir maruziyet riski varsa ya da maruziyet gerçekleşti ise;
- Hızla izole bir ortama girilmelidir
- Özel maske ve koruyucu kıyafetler giyilmelidir
- Mümkün olan ilk anda kıyafetler değiştirilmelidir
- Su ve sabun ile arındırma yapılmalıdır
- Spesifik antidotu atropindir. (Atropin, asetilkolin reseptörlerinin önünü keserek aşırı sinir uyarılmasını önleyebilir)
Enes DURAN
Çevre Mühendisi
KAYNAKLAR
http://file.atuder.org.tr/_atuder.org
Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/