Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM), dünyanın en büyük iklim hareketlerinden biri olan Avrupa Birliği’nin (AB) karbon ayak izini azaltmaya yönelik girişimlerinin başında geliyor. İklim kriziyle mücadelede uluslararası bir standart oluşturmayı amaçlayan bu mekanizma, karbon emisyonlarını kontrol altına almak ve karbon kaçağını engellemek için devrim niteliğinde bir adımdır.

SKDM Nedir ve Neden Önemlidir?

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, 2026 yılında yürürlüğe girmesi planlanan, AB sınırları içine giren ürünlerin karbon ayak izini denetlemek ve yüksek emisyonlardan kaynaklanan rekabet avantajını önlemek için tasarlanmış bir vergilendirme mekanizmasıdır. Bu mekanizma, yüksek karbon emisyonu üreten endüstrilerin AB pazarında haksız rekabet sağlamasını engelleyerek, sürdürülebilir ve düşük karbon salınımlı üretimi teşvik eder.

Özellikle çelik, çimento, gübre, alüminyum ve elektrik gibi karbon yoğun sektörleri hedef alan SKDM, AB dışındaki üreticilerin karbon salınımlarını şeffaf bir şekilde raporlamalarını ve belirli bir karbon fiyatı ödemelerini şart koşar. Bu sayede, AB ülkeleri ithalatçıların karbon ayak izini de dikkate alarak düşük emisyonlu ürünlere yönelir.

SKDM’nin Amaçları

SKDM’nin temel amaçlarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Karbon Kaçağını Önlemek: Yüksek karbon fiyatları sebebiyle firmaların üretimlerini daha düşük maliyetli, karbon emisyonu yüksek bölgelere kaydırmasını engellemek.
2. AB’nin İklim Hedeflerine Katkı Sağlamak: 2050 yılında karbon nötr olmayı hedefleyen AB’nin bu hedefe ulaşmasına katkıda bulunmak.
3. Yeşil Dönüşümü Teşvik Etmek: AB dışındaki üreticileri düşük karbon salınımlı teknolojilere yatırım yapmaya yönlendirmek.

SKDM’nin İşleyişi

SKDM’nin uygulanışı, ithal ürünlerin karbon emisyon değerine göre bir karbon vergisi uygulamaktır. Bu süreçte:

– AB’ye ihraç edilecek ürünler için karbon içerik raporları hazırlanır.

– AB Komisyonu, ürünlerin karbon ayak izini değerlendirerek bir karbon fiyatı belirler.

– Karbon salınımı yüksek ürünler için daha yüksek bir vergi uygulaması yapılır.

Bu mekanizma, AB pazarına giren her ürünün karbon salınımını dikkate alarak uluslararası iklim politikasına uyum sağlar.

SKDM’nin Türkiye’ye Etkileri

Türkiye, AB’ye yoğun şekilde ihracat yapan ülkelerden biridir ve SKDM, Türkiye’deki üreticiler üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktır. Türk üreticilerin karbon ayak izini azaltmaları, sürdürülebilir üretim tekniklerine yatırım yapmaları ve karbon raporlama sistemlerini güçlendirmeleri gerekmektedir. Bu gereklilikler:

– Üretim maliyetlerini artırabilir ancak AB pazarında rekabetçi kalmayı sağlayacaktır.

– Yeşil dönüşüm sürecini hızlandırabilir, özellikle çimento, çelik ve elektrik gibi sektörlerde düşük karbon teknolojilerine geçişi teşvik edebilir.

Türkiye’nin SKDM’ye uyum sağlaması, aynı zamanda 2030 İklim Hedefleri doğrultusunda yeşil enerjiye geçişini de hızlandırabilir.

SKDM’nin Geleceği ve Dünya Ekonomisi

SKDM, uluslararası düzeyde karbon fiyatlandırması konusunda öncü bir uygulama olarak görülüyor. İlerleyen yıllarda, diğer ülkelerin de benzer düzenlemelere geçmesi ve karbon düzenleme mekanizmalarının yaygınlaşması bekleniyor. Bu durum, küresel ekonomi üzerinde aşağıdaki etkileri yaratabilir:

– Daha Yeşil Tedarik Zincirleri: Şirketler daha düşük karbon emisyonlu tedarikçileri tercih ederek karbon ayak izini azaltacaktır.

– Karbon Kaçağı Riskinin Azalması: Küresel bir karbon fiyatlandırması ile karbon kaçağı daha düşük seviyelere çekilecektir.

– Yeşil Teknolojilere Yatırım: SKDM gibi mekanizmalar, yeşil teknolojiye yatırımları artıracak, yenilenebilir enerji ve düşük emisyon teknolojileri daha yaygın hale gelecektir.

SKDM ile Yeşil Bir Geleceğe Adım Atıyoruz

Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması, yalnızca Avrupa Birliği için değil, dünya genelinde karbon ayak izini azaltmak ve iklim değişikliğiyle mücadelede somut adımlar atmak isteyen her ülke için büyük bir adımdır. Türkiye’nin AB pazarında sürdürülebilir bir şekilde varlık gösterebilmesi için SKDM’ye uyum sağlaması ve düşük karbonlu üretim yöntemlerine geçiş yapması kritik önem taşır.

Feyza SAK

YESU

KAYNAKLAR

https://commission.europa.eu/index_en

https://csb.gov.tr/

https://sustainablefuture.com.tr/