SUYUN SERTLİĞİ
Bilimsel anlamda su sertliği genellikle suda çözünmüş kalsiyum ve magnezyum miktarıdır. Ancak gündelik hayat terimleriyle şöyle anlatmak daha açıklayıcı olabilir; sabun ve suyla yıkadıktan sonra ellerinizi hala yapış yapış hissettiğinizde veya evde yıkanmış bardağınız kristal berraklığından uzaklaştığında su sertliğini fark edebilirsiniz.
Sert suda, sabun kalsiyumla (sert suda nispeten yüksek olur) reaksiyona girerek “sabun tortusu” oluşturur. Bu yüzden de sert su kullanımında; elleriniz, saçlarınız veya çamaşırlarınız olsun, eşyaları temizlemek için daha fazla sabun veya deterjan gerekir.
Bulaşık makinesinde bir sürü bulaşık yıkadınız, bardakları çıkardınız ve üzerlerinde lekeler mi fark ettiniz? İşte bu sert su kalıntısıdır ve tehlikeli değildir ama göze hoş görünmez. Pek çok endüstriyel ve evsel su kullanıcısı, sularının sertliğinden endişe duymaktadır. Ev tipi su ısıtıcısında olduğu gibi sert su ısıtıldığında, ısıtıcıda katı kalsiyum karbonat birikintileri oluşabilir. Bu durum ekipmanın ömrünü kısaltabilir, suyu ısıtma maliyetlerini artırabilir, elektrikli su ısıtıcılarının verimini düşürebilir ve boruları tıkayabilir. Elbette evinizdeki kahve makinenizde de mineral birikimi meydana gelecektir. Bazı insanlar tencerelerinden ara sıra sirke (bir asit) geçirirler. Sirkenin asitliği, mineral partiküllerini yüklü hale getirerek çözünmesine yardımcı olur. Bu yeni yüklü parçacıklar sudaki pozitif ve negatif yüklere çekilir ve kolayca yıkanabilir. Sularda iki tip sertlik olabilir; geçici ve kalıcı sertlik. Geçici sertliğe sahip olan suları kaynatırsak sertliğini yumuşatabiliriz fakat kalıcı sertliği bu şekilde gidermek mümkün değildir ve kimyasal işlem gerektirir. Geçici sertliğe sebep olan kalsiyum bikarbonat ve magnezyum bikarbonat, su kaynatıldığı zaman kalsiyum ve magnezyum karbonat bileşikleri halinde çöker. Kalıcı sertlikte ise kaynama ile çöktürülemeyecek kalsiyum ve magnezyum sülfat bileşikleri söz konusudur. Aslında stronsiyum, demir ve mangan iyonları da sertlik oluşturur fakat bu iyonlar doğal sularda çok az bulunduklarından sertliğe fazla katkıları olmaz. Suların sertlik sınıflandırılması için genel kurallar şunlardır: 0 ila 60 mg/L (litre başına miligram) kalsiyum karbonat içeriyorsa yumuşak olarak sınıflandırılır; 61 ila 120 mg/L ise orta derecede sert; 121-180 mg /L ise sert; ve 180 mg / L’ den fazla ise serttir.
Feyza YALÇIN
Kimyager
KAYNAKLAR: