TİTREŞİM ÖLÇÜMÜ

 Titreşim Ölçümleri

İSG ölçümlerinde fiziksel bir parametre olarak yer alır. Titreşimleri hissedebilir ve insanların buna maruz kalacağını biliriz. Ancak hissettiğimiz şeyin zararlı olup olmayacağını belirleyemeyiz. Bunun için titreşime maruz kalmayı ölçmeliyiz. Titreşimin 3 farklı bileşeni mevcuttur. Bunlar;

maruziyet yüzeyi,

titreşimin frekansı ve

titreşime maruz kalma süresidir.

Belirtilen bu etkenlere göre kişinin titreşim maruziyeti de değişiklik göstermektedir. Ölçümler, maruz kalınan titreşim türüne göre el-kol ya da tüm vücut titreşimi olarak yapılır. Özellikle el aletlerini kullanan kişilerde el-kol titreşimi, titreşimli makinelerin başında çalışan operatör vb. personelde ise tüm vücut titreşimi ölçümleri yapılmalıdır.

 Titreşim Nedir?

Titreşim, bir dengenin etrafında bir nesnenin salınımı veya tekrarlanan hareketi olarak düşünülebilir. Salınımlar, bir sarkaç hareketi gibi düzenli veya bir lastiğin çakıl yoldaki hareketi gibi rastgele olabilir. Aynı zamanda titreşim, potansiyel enerjinin kinetik enerjiye, kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüşmesi olayıdır.

Titreşim, çalışma hayatında, çalışanların sağlık ve güvenliğini olumsuz yönde etkileyen, yaşam kalitesini ve çalışma performansını düşüren faktörlerden birisidir. Endüstrinin hemen hemen tüm çalışma kollarında titreşim oluşturan makine ve teçhizat kullanılmaktadır. Endüstride iki tip titreşimden bahsedilmektedir. Bunlar;

el-kol titreşimi ve

tüm vücut titreşimidir.

El-kol titreşimi (HAV): İnsanda el-kol sistemine aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi,

 Bütün vücut titreşimi (WBV): Vücudun tümüne aktarıldığında, çalışanın sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi ifade etmektedir.

(https://www.who.int/occupational_health/pwh_guidance_no.10_teaching_materials.pdf)

Titreşim, vücuda titreşimli ekipmanla temas eden vücut bölümünden veya organdan girer. Bir işçi, elektrikli testere veya kırıcı gibi elde tutulan ekipmanı çalıştırdığında, titreşim elleri ve kolları etkiler. Böyle bir maruz kalma el-kol titreşimidir. El-kol titreşim maruziyetinin görüldüğü bazı sanayi kolları; genel ve ağır sanayi, imalat ve metal işleme, ormancılık faaliyetleri, dökümhaneler, gemi yapımı/onarımı, motorlu taşıt imalatı/onarımı, inşaat ve inşaat mühendisliği, yol ve demiryolu inşaatı/bakımı, maden ve taş ocaklarıdır. El-kol titreşimine en sık inşaat, ormancılık ve maden sektöründe maruz kalınmaktadır. El-kol titreşimi, ellere ve parmaklara zarar verir. Kan damarlarına, sinirlere ve parmak eklemlerine zarar verir. Ortaya çıkan durum beyaz parmak hastalığı, Raynaudfenomeni veya el-kol titreşim sendromu (HAVS) olarak bilinir. Belirtilerden biri, etkilenen parmakların, özellikle soğuğa maruz kaldığında beyazlaşabilmesidir. Titreşim kaynaklı beyaz parmak hastalığı aynı zamanda kavrama kuvveti kaybına ve dokunma duyarlılığı kaybına neden olur.

Bir işçi titreşimli bir zeminde veya koltukta oturduğunda veya üzerinde durduğunda, titreşime maruz kalma neredeyse tüm vücudu etkiler ve bedene titreşimli maruz kalma olarak adlandırılır. Tüm vücut titreşiminden en çok etkilenenler tarım ve inşaat sektörü çalışanlarıdır. Özellikle iş makinelerinde çalışanların titreşimden etkilenmesi, oturdukları koltuk vasıtasıyla titreşimin tüm vücuda aktarılmasıyla gerçekleşmektedir. Gıda sektörü gibi titreşimle çalışan konveyörlerin bulunduğu çalışma alanlarında da konveyörlerin zeminde oluşturduğu titreşim ayaklar vasıtasıyla çalışanların vücutlarına aktarılmaktadır. Tüm vücut titreşiminin sağlığa etkisi iyi anlaşılmamıştır. Ağır vasıta sürücülerinin çalışmaları, bağırsak ve dolaşım, kas-iskelet sistemi ve nörolojik sistemlerin sıklığında bir artış olduğunu ortaya koymuştur. Bununla birlikte, sinir, dolaşım ve sindirim sistemlerinin bozuklukları sadece tüm vücut titreşimine maruz kalmaya özgü değildir. Bu bozukluklara, sadece bir fiziksel faktör yerine, diğer çeşitli çalışma koşulları ve yaşam tarzı faktörlerinin bir kombinasyonu neden olabilir.

 Mevzuata göre:

El-kol titreşim maruziyeti;

“TS EN ISO 5349-1: Mekanik titreşim-Kişilerin maruz kaldığı elle iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi-Bölüm 1:Genel kurallar” standardında tanımlanan ölçüm metodu ve bu metodun kullanımı hakkında bilgi içeren pratik rehber,

“TS EN ISO 5349-2: Mekanik titreşim-Kişilerin maruz kaldığı, elden vücuda iletilen titreşimin ölçülmesi ve değerlendirilmesi-Bölüm 2: İşyerlerinde ölçüm yapmak için pratik kılavuz” kullanılarak ölçülmelidir.

Bütün vücut titreşim maruziyeti ise;

“TS EN 1032+A1: Mekanik titreşim-Titreşim emisyon değerinin belirlenmesi amacıyla hareketli makinaların deneye tâbi tutulması”

“TS ISO 2631-1: Mekanik titreşim ve şok-Tüm vücut titreşime maruz kalma değerlendirilmesi-Bölüm 1: Genel kurallar” kullanılarak ölçülmelidir.

Titreşim maruziyeti yönetmeliklerle de sınırlandırılmıştır.

1. a) El-kol titreşimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 5 m/s²

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 2,5 m/s²

1. b) Bütün vücut titreşimi için;

1) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri: 1,15 m/s²

2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet eylem değeri: 0,5 m/s²

Yapılan ölçümler sonucunda yönetmeliklerde de belirtilen maruziyet değerlerinin üzerinde bir titreşim değeri söz konusu ise bu noktalarda önlemler alınmalıdır.

El-Kol ve Tüm Vücut Titreşim Ölçümleri;  İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ve Çalışanların Titreşim ile İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik gibi Ulusal ve Uluslararası mevzuatlardan yararlanılarak, mevzuatın istediği standartlara uygun şekilde konusunda uzman personellerimiz tarafından gerçekleştirilmektedir. İnsan her kurumun en önemli değeridir. Çalışanların yaşam hakkını gözetecek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarını önleyecek bir kültürün oluşturulması tüm iş dünyasının sorumluluğundadır. Bu nedenle ölçümlerinizi akredite ve güvenilir firmalara yaptırmayı tercih ediniz.

RİSK ALMA, ÖNLEM AL…