YABANCI CİSİMLERDEN MARKA İTİBARINA: Manyetik Ayırma İle Gıda Güvenliği
Nüfus ve refah dünya genelinde artmaya devam ettikçe, güvenli ve kaliteli gıdaya olan ihtiyaç da aynı oranda büyüyor. Gıda endüstrisinin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, bu artan talebi karşılarken gıda güvenliğini kesintisiz şekilde sağlayabilmek. Ürünlere karışan yabancı cisimler (özellikle metal parçacıklar) veya mikrobiyal bulaşmalar; ürün reddine, büyük ölçekli geri çağırmalara, üretim kayıplarına ve en önemlisi marka itibarında ciddi hasara yol açabiliyor.
Metal kontaminasyonu şeklindeki fiziksel tehlikeler gıdaya genellikle şu yollarla karışır:
- Kirlenmiş hammadde girişi (yetersiz eleme, temizleme, ayıklama vb.)
- Makine ve ekipmanların aşınması, kırılması, titreşimle gevşeyen civata/somunlar
- Bakım ve onarım sırasında hat üzerinde unutulan parçalar, talaşlar, kablo kırıkları
Bunlara ek olarak, ürün kanalında bakteri üremesi de önemli bir risktir. Uygun şekilde temizlenemeyen ölü hacimler, kör noktalar, contalar, bağlantı noktaları ve darlıklar hem ürün birikimine hem de mikrobiyal film oluşumuna zemin hazırlar. Bu nedenle, hijyenik tasarım ilkelerine uygun, iyi ürün akışı sağlayan ve kolay temizlenebilir makineler (EHEDG, 3-A vb. rehberlerine uygun ekipmanlar) kullanmak kritik önemdedir.
Doğru Manyetik Ayırıcıyı Seçmenin Önemi
Metal kontaminasyonunu kontrol altına almak için pek çok farklı manyetik ayırıcı tipi kullanılır: çubuk mıknatıslar, ızgara ve plaka mıknatıslar, süspansiyon mıknatısları, sıvı hat (liquid line) ve pnömatik hat mıknatısları vb.
Ancak proses için yanlış tipte mıknatıs seçilmesi, teoride var olan manyetik alanın pratiğe yansımamasına ve ayırma veriminin çok düşük kalmasına neden olur. Tasarım ve seçim yapılırken özellikle şu parametreler dikkate alınmalıdır:
- Ürünün viskozitesi ve akış tipi (serbest akışlı toz, granül, hamur, sos, sıvı vb.)
- Metal kirliliğinin türü (demir, paslanmaz çelik, tel parçaları, manyetik taş vb.)
- Ürünün yoğunluğu ve tane boyutu
- Nem içeriği (köprüleşme, topaklanma riski)
- Hat basıncı ve sıcaklığı
- Mıknatıs malzemesi (ör. ferrit vs. yüksek yoğunluklu nadir toprak/Neodymium) ve manyetik akı yoğunluğu
Bu parametrelerin birlikte değerlendirilmesi, sizin prosesinize özel en doğru manyetik ayırıcıyı seçmek için şarttır. Bu sayede hem metal parçacıkların etkin şekilde uzaklaştırılması hem de gereksiz ürün reddinin önlenmesi mümkün olur.
Tutarlı Kalite ve Mıknatıs Performansının Sürdürülmesi
Gıda üretiminde ikinci büyük zorluk, tutarlı kalite ve kapasiteyi sürdürmektir. Hammadde değişimleri, proses parametrelerindeki dalgalanmalar, ekipman yorgunluğu gibi pek çok etki hat performansını düşürebilir. Bu durum, üretim hattındaki mıknatıslar için de aynen geçerlidir:
- Ürün sıcaklığının beklenenden fazla yükselmesi,
- Mıknatıs yüzeyinin darbe, aşınma veya korozyonla zarar görmesi,
- Mıknatısın tasarım limitini aşan sıcaklıklara maruz kalması,
gibi durumlar manyetik kuvvetin azalmasına ve dolayısıyla ayırma verimliliğinin düşmesine yol açar.
Bu nedenle, mıknatıslarınızın düzenli aralıklarla kontrol ve test edilmesi büyük önem taşır. Manyetik alan gücünün ölçülmesi, tutulan metal miktarının ve tipinin kayıt altına alınması, fiziksel hasar kontrolü gibi uygulamalar:
- HACCP planınız kapsamındaki kritik kontrol noktalarını (CCP) doğrulamanıza,
- EHEDG ve benzeri uluslararası hijyen tasarım rehberleri ile uyumu göstermenize,
- Periyodik iç tetkik ve tedarikçi denetimlerinde uygunluk kanıtı sunmanıza olanak sağlar.
Feyza SAK
Kimyager
KAYNAKLAR
https://www.bst-detectable.com/
https://www.ifs-certification.com/