Yağmur Suyundan Numune Alma;

Yağmur toplayıcının prensibi, yağmurun kovanın ağzında veya huni kısmında tutulması ve alınıncaya kadar burada muhafaza edilmesidir. Gerekli toplama açıklık alanı tespit edilmelidir. Bu işlem, numune alma yöntemine bağlıdır. Örneğin çalışma grubu, anında numune almak istiyorsa ve en az 1 mm’ lik yağış esas alınmışsa, ağız açıklık alanı, 1 mm’ lik yağıştan 60-80 ml numune toplayabilecek kadar olmalıdır. Bu genellikle analiz için gerekli minimum numune hacmidir. Bununla birlikte, analizlerde modern metotların kullanımı ile çok daha az numune hacimleri yeterli olabilir. Toplayıcılarla ölçülmüş gerçek yağış ölçümlerinin karşılaştırılması için, toplayıcının toplama etkinliğini göstermek üzere bir yağış sayacı kullanılmalıdır.

Kar Yağışından Numune Alma;

Kar yağışından temsili numunenin alınması bütün şartlarda, bilhassa durgun şartlarda zordur. Bu durum toplayıcının aerodinamik blokajından kaynaklanan hava akışının yer değiştirmesi ve ivmesinden dolayı meydana gelir. Bu sonuçlar, toplayıcının açıklık kısmından düşen yağışın uzaklaşmaya başlaması ile sonuçlanır. Bu düşme hızının daha az olmasından dolayı, kar için yağmurdan çok daha önemlidir. Toplayıcının iç kısmındaki rüzgâr hareketleri, kolektörde toplanmış karın uzaklaşmasına neden olabilir, muhafazalı derin bir silindir, karı toplamak için toplayıcı olarak kullanılmalıdır. Ayrıca yalnız kar toplayıcıları, karı eritmek için ısıtılmaları ve bölmeli numune alıcısında karı sıvı olarak muhafaza etmesi dışında, yağmur kolektörlerine benzerlik arz eder. Standard kar sayacı, kar miktarını tespit etmek için kar toplayıcısına yakın bir yerde olmalıdır.

Yönsel Numune Alma;

Yaş yağış kaynaklarından ortaya çıkan kirleticilerin yönünü tayin etmek için yöne ait numune alınır. Zemine yakın bir yerde, yöne ait numune almak için tasarımlanmış tertibat genellikle bir huni ve rüzgâr   gülünden oluşur. Huninin ağzı, rüzgâr yönüne çevrilir, tabandaki çıkış kısmına da numaralanmış şişelerden yerleştirilir. Sahada hakim rüzgârın yönünü belirlemek için meteorolojik verilerin detaylı analizleri gerekir, çünkü yere yakın rüzgârın yönü hakim rüzgârın yönünden farklı olabilir. Yağmur toplayıcıların yerden yüksekliği 1-2 metre yüksekte olmalıdır.

Numunelerin muhafazasına yönelik detaylar, TS 5106 ISO 5667-3’standardın da belirtilmiştir;

Belli bir zamanda ve belli bir yerden numune alındığında bu numune sadece o yeri ve zamanı temsil eder. Bununla beraber, bileşiminde zamanla büyük değişiklik göstermeyen kaynaklardan alınan numuneler, daha uzun bir zaman periyodunu veya daha büyük bir hacmi temsil eder. Kaynağın zamana bağlı olarak büyük ölçüde değiştiği durumlarda, uygun zaman aralıklarında alınan numuneler ayrı analiz edilirler. Böylece bu değişimin frekansı, süresi ve büyüklüğü belirlenir. Değişimlerin beklendiği zaman periyoduna göre numune alma aralığı seçilir. Bu aralık en az beş dakika en fazla bir saat olur. Eser metaller ve organik bileşikler, yağışlarda çok az miktarlarda bulunduğundan, bu tip numunelerle çalışma esnasında, numunelerin kirlenmesinden kaçınmak için azamî dikkat gösterilmelidir.

Anlık Numune Alma;

Numune alan kişiler saha dalarsa ve günlük numune alacaklarsa, temiz bir kovayı numune alma yerine yerleştirir ve tavsiye edilen en az numune miktarı toplandığında, numune alma işlemine son verir.

Kompozit Numune Alma

Kompozit numune alımındaki düzenek her yağış zamanı için ayrı ayrı hazırlanır. Toplanan numuneler daha sonra birleştirilir.

Numune Kaplarının Seçilmesi;

Numunelerin analizinden sorumlu laboratuvarın, numunenin alınması, muhafazası ve taşınmasında kullanılacak kap tipi ile ilgili tavsiyelerine uyulmalıdır.

Organik Maddeler İçin Numune Alma Kapları;

Numune kabı olarak, kapağı politetrafluoroetilen (PTFE)-kaplanmış, borosilikat vekuvars cam şişeler kullanılır. Laboratuarda numunelerin kirlenmesinden kaçınmak için numunelerle çalışılırken azamî dikkat sarf edilmelidir.

İnorganik Maddeler İçin Numune Alma Kapları;

İnorganik bileşiklerle yapılacak çalışmalarda, yüksek kaliteli polietilen numune kapları uygundur ve genellikle bu tip kaplar kullanılır. Bunun yanı sıra, belirli durumlarda, cam, PTFE veya yüksek kaliteli polipropilen numune kapları da kullanılabilir.

Eren KOÇ

Çevre Mühendisi

 

KAYNAKLAR

TS ISO 5667-8 : Su kalitesi – Numune alma – Bölüm 8: Yağıştan numune alma kılavuzu

TS 5106 ISO 5667-3 : Su kalitesi – Numune alma – Bölüm 3: Su numunelerinin korunması ve elleçlenmesi

 

Diğer Blog Yazılarımız İçin: https://haliccevre.com/blog/