Yeşil sertifika, yeşil sertifika değerlendirme kuruluşu tarafından yapılan değerlendirme sonrası, kuruluşça binaya veya yerleşmeye verilen bir belgedir ve bu belgeyi almak isteğe bağlıdır.

Yeşil Sertifika Uzmanı tarafından Yeşil Sertifika Platformu’na kayıt yaptırılır. Binaların sağladığı kriterlere ilişkin belgeler, ‘Planlama ve Tasarım’ ‘Uygulama Aşaması’ ve ‘Uygulaması Tamamlanmış’ olarak belirlenen aşama içinde sisteme yüklenir. Sisteme yüklenen belgeler doğrultusunda Yeşil Sertifika Değerlendirme Uzmanları, yaptıkları değerlendirme sonucunda her kriter için, kredilendirme ve sertifika düzeyini belirten ayrı raporlar hazırlar. Tasarım ekibi tarafından tamamlanan çalışmanın Değerlendirme Kuruluşuna gönderilmesinden sonra tamamlanan son değerlendirme ve kredilendirmenin ardından belirlenen sertifika düzeyi ile beraber, denetlemenin sonucu ayrıntılı bir açıklamayla tasarım ekibine bildirilir. Tasarım ekibi ya da proje sahibinin bildirilen sonuca bir itirazı olursa tekrar değerlendirme yapılarak nihai sonuç belirlenir.

Yeşil Sertifika Kılavuzu sertifika sürecindeki binaları; yeni bina ve mevcut bina olmak üzere iki modülde değerlendirir. Yeşil sertifika başvuru tarihinden en az iki yıl önce yapı kullanımına alınmış olan binaya mevcut bina denir. İki yıldan az ise bu yeni binadır. Bu iki modülde de, değerlendirmeye alınan bina tipolojileri; konut, ofis binaları, eğitim binaları, oteller, sağlık binaları, alışveriş ve ticaret merkezleri, diğer (sinema, tiyatro, müze, kütüphane, düğün salonu, yurt, bakımevi vb) şeklindedir. Yeşil sertifika bina ölçeğinde yer alan modül ağırlıkları, modüllerde yer alan kriterler ve kriterlerin kredileri ile sağlanması gereken kriter gereklilikleri; farklı bina tipolojileri için değişiklik göstermektedir.

Yeşil sertifika bina değerlendirme ana modülleri 6 tanedir:

1. Bütünleşik Bina Tasarım, Yapım ve Yönetimi (BBT)
2. İç Ortam Kalitesi (İOK)
3. Yapı Malzemesi ve Yaşam Döngüsü (YMD)
4. Enerji Kullanımı ve Verimli (EKV)
5. Su ve Atık Yönetimi (SAY)
6. İnovasyon Bina (İNO)

Bütünleşik Bina Tasarım, Yapım ve Yönetimi (BBT); Türkiye’de yeşil bina ve yerleşmelerin oluşturulması sürecinde proje planlama, bütünleşik tasarım, yapım ile ilgili dokümanların hazırlanması, yapım, kontrol, işletmeye alma ve kabul ile işletme, bakım, ölçüm ve tesis yönetimi konularında tanımlanan hedef ve kriterler çerçevesinde performans beklentilerine uygun olarak tasarlanmış ve inşa edilmiş bütünleşik bina tasarım, yapım ve yönetiminin sağlanmasıdır.

BBT modülün genel amacı, sürdürülebilir yeşil binalar hedefinde yapılacak hem yeni hem de mevcut binaların; tüm sistemin ve sürecin projenin başından itibaren planlandığı, tüm proje paydaşlarının katılımı ile bütünleşik bir proje teslim süreci oluşturarak; performans beklentilerine uygun olarak tasarlanmasının, yapılmasının ve yönetilmesinin sağlanmasıdır. ‘Bütünleşik Bina Tasarım, Yapım ve Yönetimi’ (BBT) ana modülü altı ana tema ve bu altı ana temayı tanımlayan kriterlerden ve her bir kriter için tamamlanması beklenen gerekliliklerden oluşmaktadır.

İç Ortam Kalitesi (İOK); iç mekanlarda kullanıcılar için sağlıklı ve konforlu ortamların tasarlanmasını sağlamak gerekliliğidir.

İOK ana modülünün genel amacı; görsel, işitsel, ısıl konfor koşullarının ve iç hava kalitesinin iyileştirilmesini hedefleyen değerlendirme ve önlemlerin tasarım sürecine dahil edilmesi yoluyla kullanıcılar açısından sağlık ve konforun, pasif (doğal aydınlatma, doğal havalandırma, pasif iklimlendirme, mimari akustik gibi) ve aktif sistemler (yapma aydınlatma, aktif havalandırma, ısıtma sistemleri gibi) aracılığıyla sağlanmasının yanı sıra; konu ile ilgili farkındalığın, verimliliğin, üretkenliğin ve memnuniyetin de arttırılmasıdır. İç Ortam Kalitesi ana modülü; dört sürdürülebilirlik teması ve bu dört sürdürülebilirlik temasını tanımlayan kriterlerden ve her bir kriter için tamamlanması beklenen gerekliliklerden oluşmaktadır.

Yapı Malzemesi ve Yaşam Döngüsü (YMD); Mimar, malzeme üreticisi, yüklenici ve kullanıcılarda çevreye duyarlı malzeme seçim ve kullanım bilincini arttırarak; Türkiye’de tasarlanacak yeşil binaların çevre etkisini minimize etmek; kullanıcıların sağlık, konfor ve emniyet koşullarını sağlamaktır. Yapı Malzemesi ve Yaşam Döngüsü (YMD) ana modülü, yedi ana tema ve bu yedi ana temayı tanımlayan kriterlerden ve her bir kriter için tamamlanması beklenen gerekliliklerden oluşmaktadır.

Yeşil Bina Kılavuzu’nun oluşturulması sürecinde ele alınan altı modülden birisi olan ‘Yapı Malzemesi ve Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi’nin amacı, sürdürülebilir binaların gerçekleştirilmesi aşamasında kullanılacak malzemelerin çevreye olan etkilerinin en az düzeyde tutacak kriterlerin belirlenerek sunulmasıdır. Bu kriterler genel olarak özellikle tükenebilir ve yenilenemeyen doğal kaynakların kullanımının azaltılmasını, teknolojik ve endüstriyel üretim süreçleri sonucunda açığa çıkan ve hava, toprak ve suya karışan her türlü katı, sıvı ve gaz atıkların azaltılmasını ve seçilen malzemelerin uygulandığı binalarda insan sağlığına olumsuz etkisinin bertaraf edilmesini amaçlamaktadır.

Enerji Kullanımı ve Verimliliği (EKV); binalarda tüketilen enerjinin en aza indirilmesi ve doğru enerji kaynaklarının seçilmesi yoluyla çevre kirliliğinin azaltılması ve sürdürülebilirliğin desteklenmesi ile birlikte yenilenebilir enerji ile desteklenen yüksek enerji verimli bina olarak kabul edilen Türkiye’deki binalarda enerji performansı iyileştirme politikaları kapsamında belirlenecek ‘Neredeyse Sıfır Enerjili Bina’ (nSEB) uygulamasının yaygınlaştırılmasına destek olmaktır. ‘Enerji Kullanımı ve Verimliliği’ ana modülü; iki sürdürülebilirlik teması ve bu iki sürdürülebilirlik temasını tanımlayan kriterlerden ve her bir kriter için tamamlanması beklenen gerekliliklerden oluşmaktadır.

EKV modülünün genel amacı, yeni binaların tasarlanması ve mevcut binaların yenilenmesi süreçlerine; bina enerji performansının arttırılmasına yönelik tedbirlerin dahil edilmesini sağlamaktır. Bu amaca yönelik olarak; binaların enerji ihtiyacının azaltılması, enerjinin etkin kullanılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına ilişkin çözümlerin değerlendirilmesi sonucunda uygun kaynaklardan yararlanılması yoluyla binalardaki enerji kullanımının optimize edilmesi hedeflenmektedir.

Su ve Atık Yönetimi (SAY); sürdürülebilir, etkin ve verimli su kullanımı ile atık yönetiminin planlanması ve uygulanmasının geçerliliği olan tasarım girdileri ve yürürlükteki yasal düzenlemelere uyularak binaların etkin su kullanımı ile atık yönetimlerini sağlamaktır. ‘Su ve Atık Yönetimi’ ana modülü, iki sürdürülebilirlik teması ve bu iki sürdürülebilirlik temasını tanımlayan kriterlerden oluşmaktadır.

SAY modülünün genel amacı; binalarda sürdürülebilir ve etkin su kullanımının sağlanması, alternatif su kaynaklarının (Yağmur suyu, Gri su gibi) değerlendirilmesinin de göz önüne alınmasıdır. Bununla birlikte, binalardaki evsel kullanımlardan kaynaklanan katı atıkların da yönetimlerinin planlanması ve uygulanmasının sağlanması; konu ile ilgili farkındalığın, verimliliğinin, üretkenliğinin ve memnuniyetin de arttırılmasıdır.

İnovasyon Bina (İNO); Yeşil Sertifika başvurusunda bulunan projelerde ‘bina ve bina kullanıcılarının yaşam kalitesini yükseltici, sosyal ve sağlıklı yaşam avantajları sunan, yenilikçi ve sürekli izlenebilir çözümlerin projenin ‘tasarım’ ve ‘uygulama’ aşamalarında teşvik edilmesidir.

‘Bina İnovasyon’ modülü BBT modülünde tasarım aşamasında mükemmeliyetçi ve yaşam kalitesini yükselten çözümleri teşvik ederken; İNO_Bina modülünde; çevresel ve yaşamsal kaliteyi arttırıcı, bilinçli bina kullanıcısı profili hedefleyen, tüketici bilinçlendirmeye dönük çözüm ve eğitimleri içeren tüm yenilikçi ya da iyileştirici uygulamaların teşvik edilmesini amaçlamaktadır. ‘İnovasyon Bina’ ana modülü iki ana sürdürülebilirlik teması ve bu iki ana temayı tanımlayan kriterlerden ve her bir kriter için tamamlanması beklenen gerekliliklerden oluşmaktadır.

 

Feyza YALÇIN
Sosyolog

 

KAYNAKLAR

https://www.resmigazete.gov.tr/