BİOTA
Biota nedir?
Biota; belli bir bölgede, çevrede bulunan canlı hayvan (fauna) ve bitki (flora) topluluğu olarak tanımlanabilir. Bildiğiniz üzere hücre; canlı olarak kabul edilen en küçük birimdir. Biota da bir veya daha fazla hücre içerir. Belli bir şekilleri vardır. Ayrıca sınırlı bir büyüklükleri de vardır.
Canlı organizmalar ortak özellik olarak sayılabilecek bazı işlemler gerçekleştirirler ki canlılıkları devam etsin. Her canlı beslenir, sonra da taşınım, solunum, sentez ve özümleme, boşaltım işlemlerini gerçekleştirir. Bu şekilde büyür. Çevresi ile uyum sağlamalıdır ki hayatta kalabilsin. Nihayetinde de türünün devamı için ürer. Biota yaşantısının bu işlemleri belirli aralıklarla gözlemlenerek, numune alınarak ve bu numunelere gerekli analiz ve testler yapılarak insan yaşantısını etkileyebilecek olumsuz bir durum karşısında hazırlıklı olunmasına yardımcı olunabilir.
Biotanın özelliklerini sayacak olursak; su kütlelerinin tabanında ya da yüzeylerinde yaşayan, omurgasız canlılardır. Fauna çıplak gözle görülebilen 0,5 mm’den büyük “Bentik Makroomurgasız” canlılardır. Flora ise; su tabanına kök salmış veya yüzeyinde yaşayan sucul bitkilerdir. Bentik Makroomurgasız canlılara örnek verecek olursak;
- Böcek larvaları
- Kabuklu canlılar(kerevitler)
- Sucul kurtçuklar vb.
Bentik Makroomurgasızlar Neden İzlenmeli?
- Organik kirliliğin tespitinde kullanılır. Ayrıca asiditenin belirlenmesinde de kullanılır.
- Özellikle yurt dışında biyolojik izlemeler için çok önemli bir parametredir. Ayrıca kalitenin tespiti için çok verimli bilgi verir.
- Numune alımları oldukça basit işlemlerle gerçekleştirilir.
- Besin zincirinde çok önemli bir yeri vardır.
- Birçok kirlilik kaynağına karşı son derece hassastır.
İşte bu sebeplerden ötürü florayı da faunayı da; yani bütün biotayı kapsayan organizmalar izlenmelidir.
Foto 1: Fauna
Foto 2: Flora
Ülkemizde, Bentik Makroomurgasızların örneklenmesi ve değerlendirilmesi bazı standartlar çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. Bu standartlar;
Bentik Makroomurgasız Örnekleme Standartları
Standart No | Standart Adı |
TS EN ISO 10870 | Tatlı Sularda Nehir Dibi Makroomurgasızları İçin
Numune Alma Metodunun ve Cihazlarının Seçimi |
TS EN ISO 15196 | Ekolojik Değerlendirme İçin Chironomidae (Diptera Takımı)
Pupal Exuviae Numunesinin Alınması ve İşlenmesine Dair Kılavuz |
TS EN ISO 16150 | (Yürünürek Geçilebilecek Kadar) Sığ Nehirlerden Dip Makroomurgasızların Oransal (Multi-Habitat) Çoklu Habitat Yöntemi ile Örneklenmesine dair Kılavuz |
TS EN ISO 16665 | Deniz Yumuşak Dip Makro faunasından Kantitatif Olarak Numune Alınması ve Numunelerin Hazırlanması Kılavuzu |
Bentik Makroomurgasız Değerlendirme Standartları
Standart No | Standart Adı |
TS EN ISO 8689-1 | Nehir Dibi Makroomurgasızların İncelenmesinden Elde Edilen Biyolojik Kalite Verilerinin Yorumlanması İçin Kılavuz |
TS EN ISO 8689-2 | Nehir Dibi Makroomurgasızların İncelenmesinden Elde Edilen Biyolojik Kalite Verilerinin Sunumu İçin Kılavuz |
Bu standartlar tatlı sularda bentik makroomurgasızların örnekleme metotları ve ekipman seçimi için kriterleri belirler. Farklı habitatları örneklemek için en uygun yöntem ve ekipmana örnek vermek gerekirse;
Foto 3: Kepçe File Tipi
Foto 4: Surber Tipi
Foto 5:Kutu Tipi
Foto 6:Silindir Tipi
Kubilay SUDAN
Çevre Mühendisi
Kaynaklar: